mạnh rằng, khi đang hoạt động ở nước ngoài, Nguyễn Ái Quốc đã hiểu sâu
sắc vấn đề thời cơ trong khởi nghĩa vũ trang. Trong bài giảng cho học viên
Việt Nam tại lớp huấn luyện chính trị ở Quảng Châu (Trung Quốc), Người
đã viết: “Cuối tháng 10, đâu cũng có tổ chức cả rồi, ai cũng muốn cử sự.
Nhưng ông Lênin bảo: “Khoan đã! Chờ ít bữa nữa cho ai ai cũng phản đối
chính phủ, lúc ấy sẽ cử sự”. Đến ngày 5 tháng 11, chính phủ khai hội để
ban bố phép luật mới, mà phép luật ấy thì lợi cho tư bản mà hại cho công,
nông. Ông Lênin nói với đảng viên rằng: Mồng 6 cử sự thì sớm quá, vì dân
chưa biết hết luật lệ xấu ấy, mà chưa biết luật lệ ấy thì chưa ghét chính phủ
lắm. Mồng 8 cử sự thì muộn quá vì khi ấy thì chính phủ đã biết rằng dân
oán và đã phòng bị nghiêm ngặt rồi. Quả nhiên ngày mồng 7 Đảng Cộng
sản hạ lịnh cách mạng, thì thợ thuyền ào đến vây chính phủ, dân cày ào đến
đuổi địa chủ... Từ bữa ấy, chính phủ hoạt đầu bỏ chạy, Đảng Cộng sản cầm
quyền, tổ chức ra Chính phủ công, nông, binh”
60
. Nguyễn Ái Quốc, qua bài
giảng, đã truyền thụ cho học viên hiểu rõ về vấn đề thời cơ trong khởi
nghĩa vũ trang. Về sau, khi về nước cùng với Trung ương Đảng trực tiếp
lãnh đạo cách mạng, Người đặc biệt lưu ý đến vấn đề thời cơ.Trong tác
phẩm Con đường giải phóng do Người chỉ đạo biên soạn, chỉnh lý và Nghị
quyết Trung ương lần thứ tám của Đảng (5-1941) do Người chủ trì, lý luận
về thời cơ khởi nghĩa ở Việt Nam được trình bày sáng rõ. Theo đó, thời cơ
xuất hiện khi: Một là, lực lượng đế quốc thống trị lung lay, bối rối, không
đủ sức giữ địa vị của chúng như trước nữa. Hai là, dân chúng căm tức kẻ
thù cực điểm, quyết hy sinh nổi dậy đấu tranh với đế quốc đến cùng vì hiểu
rằng ngồi yên cũng chết. Ba là, chính đảng cách mạng có chính sách đúng
lãnh đạo dân chúng khởi nghĩa và được dân chúng tin cậy.
Từ những nét tổng quát về lý luận thời cơ khởi nghĩa được xác định
vấn đề đặt ra là phải theo dõi sát và đánh giá đúng cũng như lượng định
chính xác xu hướng diễn biến của tình hình quốc tế và trong nước để vận
dụng lý luận đó vào công tác tổ chức và chỉ đạo thực tiễn. Trong thời gian
này, những nhân tố nội lực bảo đảm cho cuộc tổng khởi nghĩa mà lãnh tụ
Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam xác định trong lý luận và dày
