PHỤ LỤC
Trong sách, tác giả Will Durant có dẫn khá nhiều bài thơ, bài nào cụ
Nguyễn Hiến Lê tìm được nguyên tác chữ Hán thì cụ dịch theo nguyên tác,
bài nào không tìm được thì cụ đành phải dịch theo bản tiếng Pháp, dịch như
vậy (từ tiếng Hán dịch ra tiếng Anh, từ tiếng Anh dịch ra tiếng Pháp, rồi cụ
lại dịch từ tiếng Pháp ra tiếng Việt), theo lời cụ bảo, “nếu không phản nghĩa
là may mắn lắm rồi, không còn chút gì là thơ nữa”.
Trong số các bài thơ cụ Nguyễn Hiến Lê không tìm ra được nguyên tác đó,
tôi đã tìm một số bài (trong chú thích, tôi chỉ chép lại nguyên văn và tạm
phiên âm); và bác Vvn tìm giúp tôi được hai bài mà tôi chép lại dưới đây:
bài Bảo Vũ trong Kinh Thi và bài Tân An lại (W. Durant trích sáu câu) của
Đỗ Phủ. Để tiện tham khảo, tôi chép thêm bản dịch ra tiếng Anh và bản
dịch của cụ Nguyễn Hiến Lê.
