Xét nên bãi binh sớm để bớt sự thiệt hại cho dân, Bình-Định-vương
thuận cho hoà. Và hơn 86.000 tướng sĩ nhà Minh được Bình-Định-vương
cho hồi hương, vào cuối năm 1427.
Lê Lợi đã thành công, sau 10 năm chiến đấu một cách gian-lao mà
dũng cảm.
BÀI 3 : LỜI BÌNH VỀ LÊ LỢI
Người Minh nhân nhịp hai họ Hồ Trần phân tranh, đem quân sang lấn,
ngoài mặt làm quân nhân nghĩa, bên trong ngấm ngầm tính việc xâm lăng,
tàn hại nhân dân, cướp lấy của báu ! Rồi gồm nuốt đất đai, chia đặt quận
huyện, thay đổi phong tục, hiếp trao quan tước. Dân ta đau khổ trăm đường.
Trong lúc ấy, những hạng quyền biến trí-thức đều náu hình lẩn bóng,
tránh tiếng trốn đời, cốt giữ mình sao cho khỏi hại. Riêng Lê Lợi, không để
quan tước dụ nổi, không để oai thế hiếp nổi, gặp lúc nhiễu nhương mà lòng
càng vững, trải cơn cùng quẫn mà chí càng hăng, quyết thu lại đám dân tan-
tác cứu cho vận nước khỏi long đong. Lê Lợi quả là một bực thông minh trí
dũng, rất xứng là Chúa tể của muôn dân.
Đi ngược dòng lịch-sử, xét qua trường hợp sáng nghiệp của tiền Triều,
ta thấy Tiên-Hoàng nhà Đinh đánh tan 12 Sứ-quân, thống nhất bản đồ, dựng
nên nước ta, thật đã anh hùng !
Thế nhưng lỡ vì không cẩn thận đề phòng việc nhỏ, gây ra sự chẳng
lành, nước cũng mất theo. Vua Thái-tổ nhà Lý, nhân vua Ngọa-Triều thất
đức, bèn có thiên hạ ; về nghĩa Vua Tôi, sai, trái, danh, phận, không thể
không mang thẹn ở trong trời đất. Vua Thái-tông nhà Trần, núp bóng Trần
thủ-Độ, nhân vua Chiêu-Hoàng quá yêu, tiếm đoạt ngôi báu ; về trong
buồng the, ở lỗi đạo hằng, không thể không để cười cho hậu thế.
Chí như Lê Lợi thì tự núi Lam-sơn khởi nghĩa, giận giặc Tàu mà cất
quân, lấy nhân giết lũ bất nhân, lấy chính đánh phường bất chính ; khôi
phục thiên-hạ ở trong tay Minh ; lên ngôi vua như thế, thật là danh xứng với
đức tài vậy.
