K
Ẻ ĐI BỐ
Cuối tháng 9 năm 1939 tướng Catroux tân toàn quyền Đông dương ra
nghị định cấm tất cả các hoạt động tuyên truyền cho Cộng sản giải tán
nhiều hội ái hữu và nghiệp đoàn đóng cửa hàng loạt tờ báo. Trước đó
Catroux đã hạ lệnh tổng động viên đưa mấy vạn lính Việt Nam sang Pháp
tham gia thế chiến thứ hai. Y thẳng tay triệt hạ những cơ sở và bắt giam
người yêu nước ViệtNam.
Hai xung phong hai mươi chín tuổi trở thành đảng viên trước đó ba
năm. Lốt hợp pháp của anh là y tá Lê Phú Quý ngụ tại làng biển Cát mới
cưới vợ dịp cuối năm trước. Căn nhà anh ở tuy nhỏ có treo tấm bảng: "Y tá
lành nghề chữa bệnh chich thuốc theo toa" nhưng ngày nào cũng có khách
đến nhờ khám bệnh chích thuốc. Khách của anh là người trong làng người
bên Sở Dừa người dân tộc trong rừng ra vì tò mò. Lại có những người
khách đặc biệt nữa. Đó là những đồng chí của anh đến liên lạc hoặc chữa trị
hoặc thông báo anh đến nơi nào đó chữa trị. Từ ngày lấy vợ anh được giao
thêm nhiệm vụ bắt liên lạc với tổ chức ở Sài Gòn khi cần sẽ được điều lên
đó chữa bệnh. Vợ anh một cô gái hiền lành tốt bụng. Anh không giấu vợ
hoạt động bí mật của mình cô sẵn sàng động viên anh công tác và thay anh
lo lắng việc nhà.
Một ngày hạ tuần tháng 12 trước ngày lễ Chúa Giáng Sinh đồng chí
đến liên lạc yêu cầu anh lên Sài Gòn điều trị vết thương cho một cán bộ cấp
cao. Phú Quý thu xếp để đi. Vợ anh nói với lối xóm là chồng mình phải lên
tận Sài Gòn mua thuốc về dự trữ cho những ngày Tết âm lịch. Phú Quý ra
đi. Mười ngày sau anh trở về người hốc hác thân thể có những vết bầm tím.
Vợ anh hoảng sợ. Anh cho biết mình bị theo dõi trong thời gian ở Sài Gòn.
Bọn mật thám đã bắt được anh đánh đập tra tấn nhưng anh thừa cơ hội
chúng thiếu cảnh giác đã trốn thoát.
Sau này trong lời kể cũng là lời thú tội của mình với đứa con trai mười
lăm tuổi vào năm 1955 tại ngôi đình thờ Ba Ông Hai xung phong mới tiết lộ
một điều bí mật của đời ông. Ông kể rằng:
