thể của các doanh nghiệp trong một quốc gia chính là giải quyết đúng câu
hỏi, không chỉ để giúp hoạch định chiến lược công ty mà còn giúp đạt được
các mục tiêu kinh tế quốc dân. Tôi cũng phải chỉ rõ vì sao ngày càng có
nhiều người nhất trí rằng, mô hình chi phối đang được dùng cho tới ngày
nay để giải thích sự thành công quốc tế trong các ngành công nghiệp là
chưa đầy đủ và vì sao các cố gắng gần đây để thay đổi nó vẫn chưa tập
trung vào giải quyết được một số câu hỏi quan trọng nhất. Cuối cùng, tôi sẽ
mô tả về nghiên cứu đã được tiến hành để độc giả có thể hiểu được cơ sở
thực sự của những gì được trình bày sau đó.
NhỮng giẢi thích mâu thuẪn
Không thiếu những sự giải thích để lý giải vì sao một số quốc gia lại có
sức cạnh tranh còn số khác lại không
. Tuy nhiên, những giải thích này
thường có tính mâu thuẫn, và không có một lý thuyết chung nào được chấp
nhận. Còn chưa rõ thuật ngữ “sức cạnh tranh” có nghĩa là gì khi đề cập tới
một quốc gia. Đây là khó khăn chính, như chúng ta sẽ thấy. Việc ngày càng
có nhiều tranh cãi căng thẳng ở nhiều quốc gia rằng liệu họ có gặp vấn đề
về sức cạnh tranh hay không là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy vấn đề này
vẫn chưa được hiểu đúng đắn.
Một số người coi sức cạnh tranh quốc gia là một hiện tượng kinh tế vĩ
mô, do các biến số như tỉ giá hối đoái, lãi suất và mức thâm hụt ngân sách
chính phủ điều khiển. Nhưng nhiều nước đã hưởng mức sống tăng lên
nhanh chóng, bất chấp thâm hụt ngân sách (Nhật Bản, Ý và Hàn Quốc), nội
tệ tăng giá (Đức và Thụy Sĩ), hay lãi suất cao (Ý và Hàn Quốc).
Số khác lại lập luận rằng, sức cạnh tranh là một hàm số của lao động giá
rẻ và dồi dào. Tuy nhiên, các quốc gia như Đức, Thụy Sĩ và Thụy Điển đã
trở nên giàu có bất chấp mức lương trả cho nhân công cao và thiếu nguồn
lao động trong một thời gian dài. Nhật Bản, với nền kinh tế được cho là xây
dựng dựa trên nguồn nhân công giá rẻ và dồi dào, cũng đã phải trải qua áp
lực thiếu lao động. Các doanh nghiệp của nước này đã thành công trên
trường quốc tế trong nhiều lĩnh vực chỉ sau khi tự động hóa để giảm lao
