LỐI TƯ DUY CỦA NGƯỜI THÔNG MINH - Trang 112

nhiên, kiến thức về đệm hơi rõ ràng có ích cho việc thiết kế tạ nước. Những
sinh viên trong nghiên cứu này có thể sử dụng kiến thức của mình vì họ có
khả năng đáng nể trong việc hình thành và sử dụng phép loại suy để giải
quyết vấn đề.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ SỬ DỤNG NHỮNG KINH NGHIỆM QUÁ KHỨ?
Nhà văn George Santayana được mọi người nhớ đến với câu nói: “Người
không nhớ quá khứ sẽ phạm sai lầm”. Dù vậy, để sử dụng quá khứ, cần
thiết phải xác định yếu tố quá khứ nào quan trọng cho việc thấu hiểu hiện
tại và tương lai, vì quá khứ không lặp lại chính xác bản thân nó.
Các sử gia Ernest May và Yuen Foong Khong đều khám phá ra cách các
chính trị gia rút kinh nghiệm từ quá khứ để đưa ra những quyết định. Họ
tập trung nghiên cứu khoảng thời gian từ kết thúc Chiến tranh thế giới thứ
II đến Chiến tranh Việt Nam. Hai ví dụ từ nghiên cứu này sẽ giúp minh hoạ
sức mạnh của phép loại suy.
Lý thuyết Domino như một phép loại suy
Trong những năm 1950, các chính trị gia Mỹ bắt đầu quan sát sự bành
trướng của chủ nghĩa cộng sản bằng cách liên hệ đến những quân cờ
domino. Chúng ta đều biết trò chơi xếp những quân cờ domino thành một
hàng, đẩy một quân cờ trong hàng và nhìn tất cả các quân cờ còn lại nối
tiếp nhau đổ xuống.
Khi nghĩ về những quân cờ domino trong một hàng, chúng ta có kiến thức
về cả các sự vật và quan hệ của chúng. Các sự vật là những quân cờ
domino. Chúng ta biết rằng chúng có những đặc tính tự tại: cứng, hình khối
chữ nhật màu đen được trang trí bằng những đốm đỏ. Chúng ta cũng hiểu
quan hệ không gian rằng các quân cờ domino đủ gần để khi một quân cờ đổ
xuống sẽ đụng vào một quân cờ khác. Sự sắp xếp về mặt không gian này
dẫn đến một kiến thức nhân quả là làm đổ quân cờ domino đầu tiên sẽ
khiến nó đổ vào quân cờ tiếp theo và cứ như thế gây ra một chuỗi phản
ứng. Trong phép loại suy này, hình ảnh về những quân cờ domino dễ hiểu
hơn so với các quốc gia. Khối kiến thức dễ hiểu hơn này gọi là vùng cơ sở
của so sánh.