LỐI TƯ DUY CỦA NGƯỜI THÔNG MINH - Trang 31

trên con đường từ chỗ làm về nhà. Nhưng hành động lặp lại của việc lái xe
về nhà rất nhiều ngày dẫn đến một thói quen. Tương tự như vậy, bạn không
luyện tập sử dụng hệ thống email nhưng bạn nhanh chóng phát triển thói
quen kiểm tra email. Bạn tự động biết cách nhìn vào hộp thư đến hay biết
chỗ tìm nút trả lời trong email và cách tìm những email cũ.
Tại sao sự lặp lại lại tạo ra thói quen? Nhà tâm lý học Gordon Logan cho
rằng việc tạo ra thói quen đòi hỏi chuyển dịch từ tư duy nỗ lực sang việc
gọi ra hành động đúng trực tiếp từ ký ức. Khi lần đầu tiên học lái xe, bạn có
thể phải mất công suy nghĩ về chuyện nhấn xi nhan mỗi khi muốn rẽ. Tuy
nhiên, mỗi khi bạn muốn rẽ và nhấn nút xi nhan, ký ức liên kết giữa mong
muốn rẽ với hành động bật xi nhan được lưu giữ lại. Khi bạn có đủ những
ký ức này trong hệ thống của mình, việc gọi ra hành động đúng từ ký ức sẽ
nhanh hơn khi suy nghĩ về nó. Lúc này, hành động diễn ra một cách tự
động và một thói quen được sinh ra.
Bao nhiêu ký ức là đủ để tạo thành một thói quen? Không có con số nhất
định nào cả. Có lẽ nhân tố quan trọng nhất để một hành vi trở thành thói
quen là tính đặc trưng của ký ức. Chính nó sẽ điều khiển hành vi. Sẽ dễ
dàng để nhớ những chi tiết của một chuyến đi đến một địa điểm nghỉ mát
như Disney World vì không có ký ức nào khác cạnh tranh với ký ức đó
trong trí nhớ của bạn. Tuy nhiên, chắc hẳn sẽ khó để nhớ chính xác nơi bạn
đỗ xe trong bãi đỗ xe văn phòng vì bạn đã đỗ xe trong bãi đó cả trăm lần
(hay ngàn lần) và mỗi chỗ đỗ xe ít nhiều giống những chỗ đỗ xe khác. Tất
cả những ký ức về địa điểm nơi bạn đã từng đỗ xe sẽ cạnh tranh với nhau
khi bạn cố gọi ra một ký tức từ trí nhớ của mình.
Tương tự, bạn tạo ra một thói quen nhanh hơn khi tình huống bạn thực hiện
một hành động là độc nhất. Khi có nhiều hành động khác nhau được thực
hiện trong những tình huống tương tự thì thói quen sẽ cần nhiều thời gian
hơn để hình thành.
Hãy xem sự tương phản của hai ví dụ sau. Đầu tiên, hãy tưởng tượng bạn
vừa dọn đến một thị trấn mới. Có một ngã tư trên đường từ chỗ làm đến
nhà mới của bạn nơi bạn phải rẽ trái. Ngã tư đó có một nhà thờ thú vị nằm
ở góc đường và một nhà hàng ở góc đường khác. Hai tòa nhà đó là những