LỐI TƯ DUY CỦA NGƯỜI THÔNG MINH - Trang 54

Nhìn từ trên xuống đóng một vai trò rất quan trọng trong cách chúng ta thu
thập thông tin mới. Từ khi mở mắt ra, chúng ta đã một phần bị dẫn dắt bởi
những gì chúng ta biết. Kết quả là, đa phần chúng ta sẽ thu nhận các thông
tin mới có liên quan đến cách chúng ta nghĩ về sự vận hành của thế giới.
Một chuyên gia bóng chày như McCarver nhận ra tất cả những loại khía
cạnh tinh tế nhất trong tương tác giữa các cầu thủ. Do đó, việc sở hữu
chuyên môn có một giá trị nào đó và giá trị đó bắt đầu ảnh hưởng lên tư
duy từ khoảnh khắc vị chuyên gia bắt đầu nhìn thế giới.
Cùng lúc đó, kiến thức có thể bẫy bạn vào những cách nhìn. Một cô gái trẻ
đi xem trận bóng chày đầu tiên có thể nhận ra những đặc điểm về đám đông
hay sân vận động hay những cầu thủ mà McCarver sẽ không thấy vì kiến
thức từ trên xuống của cô này không mách bảo cô chính xác phải tập trung
vào cái gì. Thay vào đó, những hiện tượng thú vị từ dưới lên từ thế giới
trực quan có thể tạo ra nhiều ảnh hưởng lên những gì cô này thu thập được
từ sự kiện.
Những gì tôi đã nói cho đến giờ không chỉ đúng với thị giác, dù rằng tôi
dùng thị giác làm ví dụ. Trong hoạt động nghe cũng tồn tại rất nhiều giới
hạn với những thông tin mà chúng ta nhận vào. Có rất nhiều âm thanh khác
nhau trong thế giới xung quanh nhưng chúng ta chỉ tập trung chú ý vào một
vài âm thanh trong số đó. Trong ví dụ trận đấu bóng chày, nếu nghe một cổ
động viên đằng sau hét lên một tiếng chửi, bạn có thể không nghe được
tiếng rao của người bán hàng rong giữa các dãy ghế.
Một thí nghiệm tâm lý học kinh điển về chủ đề này yêu cầu một nhóm
người đeo tai nghe. Các từ vựng được phát qua tai nghe, nhưng mỗi bên tai
lại phát những cụm từ khác nhau. Những người tham gia được yêu cầu
nghe từ được phát ở một bên tai (ví dụ tai bên trái) và lặp lại thành tiếng
lớn. Khi nhận yêu cầu này, mọi người làm khá tốt việc lặp lại những từ
được phát bên tai đó. Tuy nhiên, họ không có khả năng nhớ bất kỳ từ nào
được nghe ở tai bên kia, thậm chí cả với một cụm từ nhỏ được lặp lại hàng
chục lần.
Ví dụ này cho thấy rất nhiều thông tin có sẵn sẽ không được thu nhận vào
đầu. Bạn chỉ chọn lựa một lượng nhỏ thông tin đủ để xử lý.