các nhà tâm lý chấp nhận học thuyết hành vi bất chấp rất nhiều bằng chứng trái
ngược. Tuy nhiên, sự tự tin - và cả tự mãn - của tôi dâng lên.
Với tấm bằng mới cóng, tôi kiếm được một công việc ngon lành tại một
công tư vấn chiến lược tên Braxton Associates. Ban quản trị đều là cựu sinh viên
HBS, nên khi tôi đăng ký theo học tại HBS, tôi được nhận ngay. Tại HBS,
chương trình khung hoàn toàn bám vào việc nghiên cứu các tình huống kinh
doanh thực (case study). Thay vì tập trung vào các lý thuyết về cách thế giới nên
vận hành, chúng tôi tập trung vào các cuộc thảo luận mang tính thực tiễn về điều
thực sự diễn ra. Cách tiếp cận giáo dục các nhà lãnh đạo này vững chắc và thực tế
hơn mô hình Oxford vì mỗi case study cung cấp một loạt thông tin và tình huống
để phân tích, giúp học viên tích lũy được những kinh nghiệm hữu ích. Nhưng
Harvard cũng vun vén thêm cho tính tự mãn của tôi. Sử dụng một cụm từ tiếng
Ấn mà tôi thích, tôi là “topper”, lớp phủ trên cùng, và thành tích học tập sáng
chói của tôi càng củng cố cảm giác cả thế giới đang nợ tôi một cuộc sống phủ phê
cho xứng với sự kiệt xuất trên mọi phương diện của tôi.
Trong học kỳ đầu tiên tại HBS của tôi, Warren Buffett đến phát biểu tại
trường. Với cái nhìn thiển cận và ngạo mạn, tôi lập tức bác bỏ ông và xem như
một tay đầu cơ “mèo mù vớ cá rán”. Rõ ràng là những mô hình lý thuyết tôi được
học tại Oxford là những sự thực bất khả xâm phạm cho thấy việc tìm kiếm những
cổ phiếu bị định giá thấp hơn giá trị thực là nỗ lực vô vọng, vì thị trường rõ là
hiệu quả mà. Đối với tôi, chấp nhận rằng ông đã kiếm được cả một gia tài bằng
cách tận dụng tính không hiệu quả của thị trường chẳng khác nào lật đổ toàn bộ
những mô hình học thuật tôi khó khăn lắm mới lĩnh hội được. Và tôi đã làm điều
mọi người vẫn làm khi sự thật trái với giả thuyết của họ: tôi bác bỏ sự thật và
bám chặt vào lý thuyết. Lúc ấy, suy nghĩ trong đầu tôi là thế này, “Ông Buffett,
đừng lấy sự thật ra để làm nhiễu tôi, vì tôi đã có quan điểm vững vàng về thị
trường hiệu quả rồi”.
Nhưng thú thực, tôi ở trong giảng đường ngày hôm ấy chỉ vì tôi đang theo
đuổi một cô bé năm hai, mà cô này vừa bước ra ngoài để đi chơi cùng một cậu
bạn học làm tôi phát điên lên được. Thậm chí trong buổi học ấy, tôi còn chẳng
ngồi xuống ghế nữa mà, và tôi chẳng nhớ nổi một lời nào ông Buffett đã phát
biểu.
Đó là một lời nhắc nhở buồn cười rằng với tôi, cái tôi mong manh dễ vỡ còn
quan trọng hơn cơ hội được học hỏi. Trái ngược với tôi, một trong những điều
