LUẬN VỀ BIẾU TẶNG - Trang 262

(i)

Về các potlatch phá hủy, xem Davy, Foi jurée, tr. 224. Nên thêm các nhận xét sau

đây. Cho, tức là đã phá hủy, xem Secret Societies and Social Organization of the Kwakiutl

Indians, tr. 334. Một số nghi lễ tặng biếu gồm những phá hủy: Ví dụ nghi lễ hoàn lại của hồi

môn hay, như Boas gọi nó, “trả lại nợ cưới”, gồm một thể thức gọi là “đánh đắm xuồng”: Svd,

tr. 518, 520. Nhưng lễ này là tượng trưng. Tuy nhiên, các cuộc viếng thăm trong potlatch nơi

người Haida và người Tsimshian gồm việc phá hủy thực sự các xuồng của ngươi đến dự. Nơi

người Tsimshian, người ta phá xuồng lúc đến, sau khi đã cẩn thận giúp dỡ xuống tất cả những

gì mà xuồng chở đến và người ta trả lại bằng những xuồng đẹp nhất khi khách ra về: Boas,

Tsimshian Mythology, tr. 338.

Nhưng sự phá hủy đúng nghĩa dường như là một hình thức chi tiêu cao cấp. Nơi người

Tsimshian và người Tlingit, người ta gọi nó là “giết của cải”: Boas, Tsimshian Mythology, tr.

334; Swanton, Tinglit, tr. 442. Thực ra, người ta cũng dùng tên này để chỉ việc phân phát chăn

mền.

Trong việc thực hành phá hủy này trong potlatch còn có sự can thiệp của hai động cơ:

Chủ đề thứ nhất là chiến tranh: Potlatch là một cuộc chiến tranh. Nơi người Tinglit, nó được

gọi là “nhảy múa chiến tranh”, Swanton, Tinglit, tr. 458, so sánh với tr. 436. Cũng giống như

trong một cuộc chiến tranh, người ta có thể chiếm lấy các mặt nạ, các tên gọi và các đặc ân

của các chủ sở hữu bị giết, người ta giết của cải trong một cuộc chiến tranh của cải: Hoặc là

của cải của chính mình, để những kẻ khác không chiếm được, hoặc là của cải của những kẻ

khác bằng cách cho họ các tài sản mà họ sẽ bị bắt buộc phải đáp trả hoặc sẽ không đáp trả

được. Chủ đề thứ hai là hiến sinh, xem trên đây. Nếu người ta giết của cải, chính là vì nó có

một sự sống, xem dưới đây. Một người chuyên đọc các tuyên cáo (héraut) nói: “Cầu xin cho

của cải còn được sống nhờ các nỗ lực của thủ lĩnh của chúng ta, cầu xin cho đồ đồng của

chúng ta không bị vỡ gãy.” Boas, Ethnology of the Kwakiutl, tr. 1285. Có lẽ ngay cả các nghĩa

của từ “yāq”: Nằm dài ra chết, phân phát một potlatch được lý giải như thế (xem Boas,

Kwakiutl Texts, III, tr. 59, 1.3, và Bảng tra, Boas, Ethnology of the Kwakiutl, tr. 705, 706).

Nhưng trên nguyên tắc, cũng như trong hiến sinh bình thường, đó chính là chuyển giao

những đồ vật bị phá hủy để dâng cho thần linh, trong tình huống này là để dâng cho tổ tiên

của thị tộc. Chủ đề này vốn phát triển hơn nơi người Tlingit (Swanton, Tlingit, 443, 462): Nơi

tộc người này tổ tiên không những tham dự potlatch và hưởng các sự phá hủy, mà còn hưởng

các món quà được biếu cho những người còn sống có cùng tên với họ. Sự phá hủy bằng lửa

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.