nghèo phải đi chân đất và không được đến trường. Chính phủ quan tâm đến
các công ty Mỹ kiếm bộn tiền ở Cuba và những người giàu có tận hưởng ở
các sòng bạc của Havana nhiều hơn. Guevara và Castro muốn lật đổ chính
quyền này mãi mãi - đó là lý do tại sao họ thực hiện hành trình nguy hiểm
của mình. Thuyền của họ đáp xuống một vùng đầm lầy rậm rạp nơi rất nhiều
người của họ bị quân đội Cuba giết hại. Guevara, Castro và một vài người
khác đã trốn thoát vào núi. Từ đó họ bắt đầu một cuộc chiến chống lại chính
phủ.
Guevara và Castro tin rằng sự nghèo đói ở Cuba và ở các quốc gia khác
của châu Mỹ La tinh là do sự tham lam của các nước giàu, đặc biệt là Hoa
Kỳ. Họ nói rằng các nước giàu đã “bóc lột” các nước nghèo. Karl Marx nói
rằng các nhà tư bản bóc lột công nhân bằng cách buộc họ trải qua những ca
làm việc vất vả, kéo dài và sau đó lấy đi hầu hết những gì họ sản xuất ra để
kiếm lợi nhuận. Chính từ “bóc lột” làm người ta liên tưởng đến cái gì đó bất
công và sai trái. Nhưng làm thế nào ý tưởng này có thể áp dụng cho các
nước? Làm thế nào mà cả một quốc gia như Mỹ - nơi có hàng triệu người
lao động và các công ty - lại bóc lột một nước nghèo như Cuba?
Nhà kinh tế học Andre Gunder Frank (1929-2005) đã đưa ra một thuyết
cho thấy mọi chuyện xảy ra như thế nào. Frank sinh ra ở Đức và vào những
năm 1960, ông định cư ở châu Mỹ La tinh. Trước khi đi về phía Nam, ông
đã lấy bằng tiến sĩ tại trung tâm nổi tiếng của kinh tế học thị trường tự do,
Đại học Chicago. Đối với giáo sư của Frank, ý tưởng của Marx rất không
chính xác. Toàn bộ ý tưởng về sự bóc lột, cho dù là giữa ông chủ và công
nhân hay giữa các quốc gia khác nhau, không hề có ý nghĩa gì cả. (Khi công
nhân nhận một công việc, họ tự do chấp nhận mức lương được đề nghị.
Không ai bóc lột bất cứ ai cả.) Tuy nhiên, Frank đã không chấp nhận các bài
học mà giáo viên mình giảng dạy. Giống như Guevara, ông nói rằng ông
nhận được sự giáo dục thật sự trên đường phố, khi quá giang xe hàng ngàn
dặm vòng quanh nước Mỹ. Sau đó, ông đi từ nước này sang nước khác khắp
châu Mỹ La tinh, sử dụng lý thuyết của mình để tư vấn cho các nhà lãnh đạo
cấp tiến mới đang lên nắm quyền.
