Lúc này trong nước nổi lên 12 sứ quân, mỗi người chiếm cứ
một vùng. Các sứ quân đánh chiếm lẫn nhau, sử cũ gọi là Loạn
mười hai sứ quân. Từ vùng núi Gia Viễn (Ninh Bình), người "anh
hùng cờ lau tập trận" Đinh Bộ Lĩnh (924-979) đã tập hợp tráng
đinh, đứng lên dẹp loạn.
Khi bốn bề đã yên, non sông thu về một mối, năm 968, Đinh
Bộ Lĩnh lên ngôi vua, tức Đinh Tiên Hoàng, đặt quốc hiệu là Đại
Cồ Việt, đóng đô ở đất Hoa Lư (Ninh Bình). Ông đã cho chỉnh đốn
lại triều nghi, tăng cường kỉ cương phép nước, phiên chế lại quân
đội. Nhà Đinh còn cho đúc tiền Thái Bình Hưng Bảo, giữ mối giao
hảo với triều đình nhà Tống. Đất nước từng bước đi vào ổn định
và phát triển.
Năm 979, Đinh Tiên Hoàng mất, con trai Đinh Toàn mới 6 tuổi
đã được trao truyền ngôi báu. Vua trẻ lên ngôi, nội trị bất an.
