nói ấy là giọng nói của chính họ, đến từ bên trong tâm thức của họ thôi. Vì thế
mà không ai khác nghe được cả.
Thứ hai, có thể là có hai cánh cửa mở ra trong một sự kiện có tính tiên tri.
Tâm trí tiềm thức hay chiêm bao đó chắc là đang tiếp xúc với một thế giới siêu
nhiên ngoài kia. Nếu có một thực tại khác ở ngoài kia hay một tâm thức vượt
khỏi tâm thức người thường, cũng không phải không có khả năng nó đang cố
gắng liên lạc với chúng ta. Điều xảy đến với nhà tiên tri khi họ nhận mặc khải
chính là việc họ bắt gặp thực tại khác đó và tâm thức của nó nói chuyện với tâm
thức của họ. Thế rồi họ kể cho thế giới biết những gì mình đã được nghe.
Thứ ba là một lập trường nằm giữa giả thuyết Một Cửa và Hai Cửa nói trên.
Vâng, biết đâu có hẳn hai cánh cửa ở ngay trong tiềm thức của ta và tâm thức có
thể đã thực sự gặp gỡ cái gì đó ở ngoài kia. Nhưng ta cũng biết việc hiểu tâm
thức giữa người với người là đáng tin cậy đến mức nào, vậy ta cũng nên thận
trọng khi nghe ai đó tuyên bố là mình đã gặp gỡ một dạng tâm thức thần thánh.
Cứ cho là có hai cánh cửa trong tầng tiềm thức của tâm trí con người thì có vẻ
cánh cửa dẫn đến thế giới kia hiếm khi mở ra hoàn toàn, vì thế ta không thể biết
chắc về những gì nhà tiên tri tuyên bố là đã thấy và nghe.
Bây giờ, hãy sử dụng phép ẩn dụ cánh cửa của tôi để nhìn lại những gì đã
xảy ra với Moses ở trong sa mạc và cả ba cách tiếp cận giải thích về tôn giáo.
Nếu bạn dùng cách lý giải Một Cửa, Moses đã có một giấc mơ truyền cho ông
sức mạnh và lòng quyết tâm trở thành người giải phóng nhân dân mình khỏi ách
nô lệ ở Ai Cập, câu chuyện sẽ được chúng ta xem xét kỹ hơn ở chương sau. Trải
nghiệm đó rất thật. Nó đã xảy ra. Nhưng nó đến hoàn toàn từ tiềm thức của ông
mà thôi. Cách tiếp cận tôn giáo này có sự tương đồng rất rõ với những rạp chiếu
bóng kiểu cũ mà tôi vẫn rất thích khi còn bé. Ngày đó, phim ảnh được ghi lại trên
những cuộn phim bằng nhựa celluloid. Ở phía cuối rạp, trên bao lơn sẽ có một
buồng chiếu để phóng những hình ảnh lên một tấm màn bạc trên tường đối diện.
Từ chỗ đang ngồi, ta thấy hình ảnh hiện lên trước mặt, nhưng thực ra chúng đến
từ cái máy chiếu ở sau lưng ta. Vì vậy, ta có thể nghĩ tôn giáo như một sự phóng
chiếu những nỗi sợ hãi và ước ao trong tiềm thức con người ra ngoài màn ảnh
cuộc đời. Tôn giáo có vẻ như hiện hữu ở ngoài này và có đời sống riêng. Thực ra
