Knox quay lại Scotland tháng Năm năm 1559 khi bên Tin Lành đã sắp giành
được chiến thắng. Một lần nữa, một bài thuyết giảng của Knox giúp xác lập tinh
thần chung cho giai đoạn cuối cuộc đấu tranh. Hoàng hậu nhiếp chính vẫn còn
chiến đấu để giữ Scotland theo Công giáo cho con gái mình. Khi bà cố cấm đoán
các nhà thuyết giáo Tin Lành, Knox chuyển sang thành phố Perth để thuyết
giảng. Đối với Knox, các hình ảnh và tượng trong các nhà thờ Công giáo không
phải là thứ nghệ thuật trong sáng. Chúng là sự báng bổ, xúc phạm Chúa, một
bằng chứng nữa cho thấy nền Công giáo đã tự trao mình cho Con thú. Knox cũng
gay gắt với vấn đề ảnh tượng như nhà tiên tri Muhammad vì cùng một lý do.
Chúng chỉ khơi dậy sự ghét bỏ của Đấng Chúa đích thực duy nhất, vốn đã lên án
việc thờ ảnh tượng đó trong Điều răn thứ Hai rồi.
Bài thuyết giáo của Knox đã khơi dậy một cuộc nổi loạn. Người ta xé bỏ
tranh ảnh trong nhà thờ, giựt sập các bệ thờ và đập nát các bức tượng. Đó chỉ là
khởi đầu của một chuỗi tàn phá vô độ khiến Scotland hầu như không còn lưu giữ
một dấu tích nghệ thuật nào được tạo ra trong lịch sử Công giáo lâu đời của họ.
Hội thánh Tin Lành của Scotland sẽ chỉ thờ phượng Chúa trong các tòa nhà quét
vôi trắng đơn sơ, không có một ảnh tượng nào làm họ sao lãng khi đang lắng
nghe lời Chúa từ Kinh Thánh, nguồn gọi cảm hứng duy nhất mà họ tin cậy.
Cuộc tranh chấp giữa hai bên Công giáo và Tin Lành khi ấy có vẻ như sẽ
còn kéo dài. Bất thình lình, nó kết thúc. Hoàng hậu nhiếp chính qua đời và giới
quý tộc của Scotland lập ra một thỏa thuận: theo đó Scotland sẽ trở thành một
nước Tin Lành đúng như hình thức mà Knox muốn; đổi lại, họ phải để Mary lên
làm Nữ hoàng và được giữ đức tin Công giáo của bà ấy. Nữ hoàng Mary có thể
nghe Thánh Lễ trong không gian riêng nhưng ở trước thần dân, bà phải điều hành
quốc gia như một nước Tin Lành. Đó là một thỏa hiệp chính trị. Như chúng ta đã
thấy, Knox không thích thỏa hiệp. Knox lúc bấy giờ là Mục sư nhà thờ Thánh
Giles, cách cung điện Holyrood nửa dặm, không bằng lòng chút nào khi hay tin
Mary theo Công giáo quay về làm Nữ hoàng Scotland. Vì thế, ông đã đứng ngoài
cửa sổ cung điện trong buổi tối Mary trở về và hát các bài thánh ca để phản đối
bà.
Nhưng mọi chuyện đã kết thúc với cả hai người bọn họ. Knox vẫn đi thuyết
giảng chống lại thỏa ước mà giới quý tộc đã lập nên với Nữ hoàng Mary. Ông lo
