đến chân một ngọn núi. Moses nói mọi người hãy đợi mình ở đây trong khi ông
lên đỉnh núi để nhận lời mặc khải tiếp theo của Thiên Chúa. Ông đi lâu đến nỗi
đoàn người thấy chán chường và đứng ngồi không yên, những người đứng đầu
quyết định bày trò tiêu khiển bằng một lễ hội tôn giáo. Họ giao cho các thợ thủ
công làm một con bê đực bằng vàng to lớn, vốn là một trong những biểu tượng về
thần trong tôn giáo của Ai Cập. Họ đặt tượng lên bệ rồi kêu gọi cả đoàn người
cùng bày tỏ lòng tôn kính. Có lẽ họ cũng đã thấy nhớ nhà cửa ở Ai Cập. Hoặc có
thể họ chỉ cần nghỉ ngơi sau một chặng đường dài lê bước trên sa mạc. Buổi lễ
thờ cúng tượng bê vàng nhanh chóng biến thành một cơn cuồng say. Trống đánh
dồn dập và dân Do Thái nhảy múa phấn khích, la hét ầm ĩ quanh bức tượng, kích
động như những người hâm hộ tại một buổi diễn nhạc rock.
Thình lình Moses quay trở về giữa lúc ấy và nổi giận điên tiết. Ông ra lệnh
cho mọi người dừng cuộc tế lễ đó và giữ yên lặng. Giọng nói mặc khải đã nói
chuyện với ông trên núi và sai ông mang về một danh sách gồm Mười Điều Răn
mà kể từ bây giờ toàn thể dân Do Thái phải làm theo!
Hầu hết các điều răn đó hợp lý với bất cứ cộng đồng nào muốn duy trì sự
gắn kết nội tại. Không sát sinh. Không trộm cắp. Không ngoại tình. Không nói
dối. Có một ngày nghỉ ngơi không làm việc. Những điều hợp lý kiểu như thế.
Điều răn thứ Nhất cũng dễ hiểu. Vị đã dẫn họ ra khỏi Ai Cập là Thiên Chúa duy
nhất của họ và họ không được có vị thần nào khác. Dân chúng thấy ổn với điều
răn này. Bạn phải ủng hộ đội nhà chứ.
Điều răn thứ Hai mới khiến họ ngạc nhiên vì nó nghiêm cấm họ vẽ hình hay
tạc tượng bất cứ thứ gì trên đời, chứ không chỉ Đức Chúa. Không hình ảnh!
Không nghệ thuật! Điều này làm họ thực sự bối rối. Việc con người vẽ tranh con
thú mà mình săn bắt được hay tạc lại vị thần họ tôn thờ là tự nhiên như hơi thở,
bất cứ đứa bé nào có viên phấn trong tay cũng có thể chứng minh điều ấy. Vậy
mà giọng nói phán truyền cho Moses lại nghi ngại sâu sắc bất cứ loại hình nghệ
thuật nào và sẽ nổi giận lôi đình nếu con người cố gắng dùng nghệ thuật để nắm
bắt những bí ẩn của đời sống. Thế thì điều gì đứng đằng sau cơn giận đó của
Thiên Chúa?
Để nắm được vấn đề, ta nên quay lại thảo luận về các biểu tượng một chút.
Ta đã thấy các biểu tượng có thể nối kết con người với những thực tại to lớn như
