trong các ngôi đền, điều khiến nhiều người hiểu lầm là họ tôn thờ thần lửa. Lửa
đương nhiên rất linh thiêng với họ nhưng chỉ với tư cách là biểu tượng cho sự
sống đời đời của Đấng Toàn Tri.
Giáo lý Hỏa giáo khuyên răn các tín đồ rằng thực hành suy nghĩ, lời nói và
hành động thiện lành trong lúc sống sẽ giúp linh hồn sau khi chết của họ băng
nhanh qua được Cầu Phán Xử; xác của họ sẽ được trải trên mái Trầm Mặc Tháp
làm quà tặng cho chim trời. Ngày nay, ta vẫn có thể tìm thấy Trầm Mặc Tháp trên
các ngọn đồi ở Iran như những đài tưởng niệm từ quá khứ của một tôn giáo từng
là quốc giáo tại đây. Nhưng Hỏa giáo cũng chịu chung quy luật như khi nó thay
thế cho tín ngưỡng có trước nó, đến lúc hồi cáo chung cũng xảy ra. Hỏa giáo tồn
tại trong nhiều thế kỷ ở quê hương Iran nhưng 1300 năm trước, nó đã bị một tôn
giáo mới là Hồi giáo thay thế. Chính vào lúc đó, các tín đồ Hỏa giáo bắt đầu di
chuyển một chặng đường dài sang Ấn Độ để được tự do thêm lần nữa mà thắp
sáng lửa thiêng, xây các tòa Trầm Mặc Tháp, nghĩ điều tốt, nói điều hay và làm
các việc thiện. Và ở đây, dù ít ỏi nhưng họ vẫn còn tồn tại.
Trước khi sang chương mới, tôi muốn nhìn lại một số nền tảng mà chúng ta
đã điểm qua để rút ra một số kết luận từ những gì chúng ta đã học được. Một
điểm bắt đầu hợp lý là từ Kỳ-na giáo với câu chuyện ngụ ngôn về những người
mù và con voi. Thông điệp của nó là: vì tầm nhìn của con người là hữu hạn nên
họ không thể đạt được tri kiến toàn hảo về thực tại tối thượng; thế nên loài người
cần khiêm tốn khi tuyên bố bất cứ điều gì về tôn giáo.
Bất chấp lời khuyên đó, các nhà tiên tri và hiền triết tôn giáo hiếm khi thấy
nghi ngờ các niềm tin của chính họ, vì họ đã “thấy” và “nghe” được cái ở sau tấm
màn ngăn cách giữa con người và thực tại tối thượng. Tôi đặt các từ đó trong dấu
ngoặc kép mang tính thận trọng để nhắc chúng ta rằng mỗi người phải tự quyết
định xem nên hồi đáp ra sao trước các tuyên bố của các vị ấy. Vì tất cả bọn họ
thấy các thứ hoàn toàn khác nhau hoặc họ thấy cùng một thứ nhưng theo những
kiểu khác nhau!
Các vị hiền triết Hindu giáo thấy sự xoay chuyển của bánh xe luân hồi tái
sinh và vòng thời gian quay vô tận. Các tư tưởng đó trở thành giáo thuyết trung
tâm của Ấn Độ giáo.
