Chương 19
NHỮNG BIẾN ĐỘNG VỀ TIỀN LƯƠNG DANH NGHĨA
I
N
ếu như tác dụng của biến động về tiền lương danh nghĩa được trình bày trong một chương trước thì có lợi
hơn. Vì lý thuyết cổ điển thường coi đặc điểm dường như tự điều chỉnh của hệ thống kinh tế là bắt nguồn từ tính
linh động giả định của tiền lương danh nghĩa, và khi tiền lương danh nghĩa bộc lộ cứng nhắc, thì đổ lỗi cho tính
cứng nhắc đó là nguyên nhân kém thích ứng của hệ thống.
Song, không thể trình bày đầy đủ vấn đề này trước khi xây dựng lý thuyết của chúng tôi. Vì hậu quả biến
động về tiền lương danh nghĩa là phức tạp. Trong một số trường hợp, việc giảm tiền lương danh nghĩa rất có thể
tạo nên một sự kích thích sản xuất, như lý thuyết cổ điển giả định. Lý thuyết của tôi khác với lý thuyết cổ điển chủ
yếu là ở cách phân tích, cho nên không thể trình bày rõ ràng sự khác biệt đó trước khi độc giả làm quen với
phương án riêng của tôi.
Cách giải thích được nhiều người chấp nhận, theo tôi hiểu, là một cách rất đơn giản. Cách này không phụ
thuộc vào những tác động phản hồi quanh co như chúng ta sẽ trình bày dưới đây. Lập luận này chỉ đơn giản là: với
những điều kiện khác như nhau, một mức giảm tiền lương danh nghĩa sẽ kích thích lượng cầu bằng cách giảm giá
của thành phẩm, và do đó sẽ làm tăng sản lượng và việc làm cho đến khi mức giảm tiền lương danh nghĩa đó (mà
người làm công đồng ý chấp nhận) được bù đắp đầy đủ bằng việc giảm hiệu quả biên của lao động khi sản lượng
(tạo ra bằng một số thiết bị nhất định) tăng lên.
Dưới dạng sơ lược nhất của nó, lập luận này chẳng khác gì giả định rằng việc giảm tiền lương danh nghĩa sẽ
không ảnh hưởng đến lượng cầu. Có thể có một số nhà kinh tế khẳng định rằng không có nguyên nhân nào để cho
lượng cầu phải bị ảnh hưởng, vì họ lập luận rằng tổng cầu phụ thuộc vào khối lượng tiền tệ nhân với tốc độ
chuyển hoá thu nhập của tiền tệ, và không có lý do rõ ràng nào để cho việc giảm tiền lương danh nghĩa lại làm
giảm khối lượng tiền tệ hoặc tốc độ chuyển hoá thu nhập của nó. Hoặc có thể còn lập luận rằng lợi nhuận nhất
định sẽ tăng lên vì tiền lương đã giảm xuống. Nhưng, theo tôi, người ta thường cho rằng việc giảm tiền lương
danh nghĩa có thể có ảnh hưởng nào đó đến tổng cầu vì nó làm giảm sức mua của một số người lao động, nhưng
lượng cầu thực tế của các nhân tốc khác (mà thu nhập bằng tiền của các nhân tố này không bị giảm sút) sẽ được
kích thích vì giá cả giảm xuống, và tổng cầu của bản thân những người lao động rất có khả năng tăng lên do khối
lượng việc làm tăng lên, trừ phi độ co giãn của lượng cầu về lao động để ứng phó với những biến động về tiền
lương danh nghĩa là nhỏ hơn một. Như vậy, trong tình trạng cân bằng mới sẽ có nhiều việc làm hơn so với các tình
trạng khác trừ một số trường hợp giới hạn không bình thường nào đó chưa thấy có trên thực tế.
Lý thuyết của tôi về cơ bản chính là khác với cách phân tích này, hoặc đúng hơn là khác với cách phân tích
mà dường như ẩn đằng sau những nhận xét nêu trên. Vì, theo tôi, trong khi những điều nói trên thể hiện đúng cách
diễn trình và hành văn của nhiều nhà kinh tế, thì cách phân tích cơ bản lại ít khi được trình bày chi tiết.
Song, chắc là người ta đã nắm được cách tư duy này như sau. Trong mỗi ngành nhất định chúng ta đều có
một đường cầu về sản phẩm gắn lượng hàng có thể bán được với giá chào bán. Chúng ta có một loại đường cung
gắn các mức giá mà sẽ được chào để bán với các lượng hàng khác nhau trên cơ sở chi phí khác nhau. Những đồ thị
này kết hợp với nhau sẽ làm phát sinh một đồ thị mới mà, với giả thiết là các chi phí khác không đổi (hoặc chỉ
thay đổi do sản lượng thay đổi)- sẽ cho ta đường cầu về lao động trong ngành này, đường cầu gắn khối lượng việc
làm với các mức lương khác nhau, mà hình dạng của đồ thị này tại mỗi điểm thể hiện độ co giãn của cầu về lao
động. Sau đó, quan niệm này được áp dụng gần như nguyên xi cho nền công nghiệp nói chung. Và theo cách lập
luận tương tự giả định rằng chúng ta có đường cầu về lao động trong toàn bộ nền công nghiệp, đường cầu gắn
khối lượng việc làm với các mức lương khác nhau. Người ta cho rằng dù lập luận này được thể hiện bằng tiền
