Jung Chang và Jon Halliday
Mao: The Unknown Story
Chương 46
Ngày 14-10-1964 Khrusev bị loại ra khỏi bộ chính trị, và được thay thế.
Nhận thấy đây là một cơ hội để TQ được Liên Xô tiếp tục giúp đỡ cho hoàn
thành kế hoạch chế tạo hoả tiễn, mà vốn đã bị đình trệ từ khi Liên Xô rút cố
vấn kỹ thuật về từ năm 1959, Mao bắn tiếng qua đại sứ Liên Xô là ông
mong muốn cải thiện quan hệ hai nước. Brezhnev cũng muốn vậy, thế
nhưng khi biết là Mao chỉ muốn thủ lợi cho riêng mình, Brezhnev bèn thử
dò tìm một cơ hội lật đổ Mao. Tại bữa tiệc chiêu đãi phái đoàn Chu Ân Lai
tại điện Kreml (Kremlin) ngày 7-11, bộ trưởng quốc phòng Liên Xô,
Malinovsky, nói với Chu: "Chúng tôi không muốn cả Mao lẫn Khrusev
đứng giữa quan hệ của hai chúng ta". Làm như không biết ông này nói gì,
Chu bỏ đi chỗ khác. Malinovsky quay sang thống chế Hạ Long, khi đó là
quyền Tổng tư lệnh quân đội TQ: "Chúng tôi đã gạt bỏ Khrusev, các ông
hãy gạt bỏ Mao đi rồi ta sẽ có quan hệ tốt hơn". Hạ Long phản kháng vài
câu rồi cũng bỏ đi. Tối hôm đó, Chu điện cho Mao hay mọi chuyện. Ngày
hôm sau, Chu chính thức phản đối với Brezhnev khi ông này và bốn cán bộ
cao cấp (không có Malinovsky) tới thăm ông ở tư dinh, Breznev đổ thừa là
Malinovsky say, nói bậy, thế nhưng sự kiện là Malinovsky không bị khiển
trách gì chứng tỏ ông này chỉ làm theo ý của Brezhnev.
Ý thức rằng Brezhnev đang âm mưu lật đổ ông, Mao không cho một cán bộ
cấp cao nào của TQ được sang thăm Liên Xô nữa. Lệnh này được tuân thủ
cho tới khi Mao chết. Chỉ một người duy nhất được ngừng chân ở Moscow
trên đường đi dự đại hội đảng Romania vào năm 1965 là Đặng Tiểu Bình,
chứng minh là ông này được Mao hoàn toàn tín nhiệm. Khi Hồ Chí Minh
chết (1969), e ngại sẽ gặp mặt phái đoàn Liên Xô, Chu Ân Lai đã bay sang
Hà nội và sau đó bay về TQ trước khi đám tang bắt đầu. Đám tang của Hồ
chỉ có sự có mặt của một phái đoàn cấp thấp của TQ. Mao cũng đánh giá là
Bắc Kinh chỉ cách Ngoại Mông của Liên Xô chỉ 500 cây số, đa số là đồng
