CHƯƠNG XV
MỘT LUẬN ÁN THI TIẾN SĨ VÀ MỘT CÂU
CHUYỆN NĂM PHÚT
Đối với khoa học, thì những người phục vụ, dù giàu hay nghèo,
sướng hay khổ, khỏe hay yếu, có gì là quan trọng. Họ sinh ra để tìm tòi, để
phát minh, và cho đến lúc sức tàn, lực kiệt, họ vẫn cứ sẽ tìm tòi và phát
minh. Một nhà khoa học khó mà cưỡng lại chí hướng của mình. Ngay những
khi chán nản, bực bội, nhà bác học chỉ biết quay về với những dụng cụ
phòng thí nghiệm.
Vậy thành tựu rạng rỡ mà Pi-e và Ma-ri đã đạt được trong những
năm tháng khó khăn ấy không có gì đáng ngạc nhiên. Học thuyết phóng xạ
mới ra đời đang lớn như thổi, nảy nở tốt tươi; đồng thời, làm kiệt lực dần hai
nhà vật lý đã sinh ra nó.
Từ năm 1899 đến năm 1904, tất cả 32 bản thông báo khoa học đã
được ông bà Qui-ri công bố đứng tên chung, hoặc tên riêng, hoặc cùng làm
với một bạn đồng sự. Đầu đề kì quặc khó hiểu, nội dung chi chít những đồ
thị và công thức làm cho người ngoài nghề phát khiếp. Tuy nhiên, mỗi bản
báo cáo là một thắng lợi, khi đọc danh sách khô khan những thông báo quan
trọng nhất, ta hãy nghĩ đến bao nhiêu công phu tìm tòi, kiên trì và sáng tạo:
- Về tác dụng hoá học của những Ra-đi (Ma-ri Qui-ri và Pi-e Qui-ri
1899).
- Về trọng lượng của nguyên tử của Ra-đi mang chất Ra-đi (Ma-ri
Qui-ri 1900).
- Về chất phóng xạ cảm ứng do muối Ra-đi (Pi-e Qui-ri và Ang-đrê
Đờ-biếc-nơ, 1901)
- Tác dụng sinh lý của tia Ra-đi (Pi-e Qui-ri và Bếch-cơ-ren,1901).
- Về tính phóng xạ cảm ứng và về khí tỏa của Ra-đi (Pi-e Qui-ri
