khó thể có một cuộc tao ngộ lạ thường và đẹp đẽ như thế giữa hai ngòi
bút, hai tâm hồn! “Bí mật” ấy dường như được giải tỏ phần nào khi ta
đọc những dòng lai láng: “ghi chép khi đọc và dịch Hamvas Béla” của
Hồng Nhung. Thật hiếm có một dịch giả nào yêu mến và say sưa đối
với tác giả “của mình” đến như thế! “Mình có cảm giác giống một sinh
viên sắp vào đại học khi chuẩn bị dịch sách của ông, không hiểu có làm
nổi không đây, nhưng chắc chắn phải miệt mài, miệt mài... vậy thôi.
Nhưng rất thích là tự dưng thấy chẳng có gì quan trọng nữa, chỉ muốn
vùi tâm huyết vào dịch Hamvas thôi”... “Đọc Hamvas, bất kì lúc nào có
thể, bất kì ở đâu, bất kì trạng thái thời gian, khoảnh khắc nào... Bác
Hamvas hiện lên như một người đàn ông dịu dàng, nhẫn nại và chăm
chú, đợi Nguyễn Hồng Nhung xong mọi việc ngớ ngẩn, sau đó bắt đầu
ngồi xuống và hai người mở sách ra cùng chìm ngập vào đó...” “Có
cảm giác mỗi ngày sống bây giờ sẽ rất thiếu thốn, nếu không đọc
Hamvas. Bởi vì ông làm mình hiểu sâu sắc hơn về cuộc đời này; đời
sống mở ra vô tận trước mắt, nhưng lại theo một trật tự rõ ràng, từ trên
xuống dưới, hiểu từ điều nọ, sang điều kia, hết sức sáng sủa, logic và
giản dị. Từ ngày đọc và dịch Hamvas, thấy mình thanh lọc. Bớt dần
dần những điều thừa, sửa lại những điều hiểu sai, làm sáng sủa những
điều trước kia mù mờ”. Đọc Hamvas Béla, Hồng Nhung “cảm ơn
Thượng Đế đã cho ta biết tiếng Hung!”, vì với Hồng Nhung, tiếng
Hung - ngôn ngữ “mẹ đẻ” thứ hai - “(thêm một lần nữa khẳng định!)
đúng là tiếng của các THÁNH. Từ một từ gốc (chính xác vô cùng) kết
cấu thêm các đuôi để thành những từ khác cũng chính xác vô cùng. Ví
dụ: từ Rend - trật tự - chỉ một cái đã có sẵn, vô tận. Thêm đuôi: szer
(chỉ những cái gì là công cụ, nhân tạo) thành ra từ: Rendszer - Hệ
thống. Hamvas viết: khi mất ý thức về trật tự, người ta phải tạo ra hệ
thống, nhìn từ gốc của Hung: rend-rendszer thấy và hiểu ngay ra ý này,
tuyệt!”.
Nhưng, tất nhiên phải là tiếng Hung qua sự chưng cất của Hamvas
Béla, được Hồng Nhung cảm nhận sâu sắc như “quá trình luyện vàng”:
“Không thể thiếu được linh hồn của Hamvas Béla trong những ngày
