V. Bệnh tật
1.
Con người lịch sử có thể dễ dàng hiểu một số tương đồng nhất
định, thậm chí đôi khi biết tiếp cận cách tư duy tương đồng của con
người cổ. Nhưng không thể tạo dựng nên bản thân các tương đồng, và
cũng không có khả năng biến tư duy tương đồng thành của mình.
Cái họ biết và có khả năng vỏn vẹn chỉ là sự so sánh, và điều này
họ chỉ biết sử dụng trong cái gọi là hình thức thi ca; nhưng ý nghĩa
đáng tin cậy của sự so sánh đối với họ không có. Nhìn thấy tương đồng
và tư duy kiểu tương đồng chỉ có thể bằng tri thức phổ quát, nhưng với
tri thức tập thể thì không thể. Nếu không bằng nhận thức tỉnh táo để xác
định các tương đồng thì cùng lắm chỉ đạt tới sự so sánh.
Con người lịch sử không có công cụ khi muốn nói về các tương
đồng. Ngôn ngữ thời lịch sử vô hiệu quả đối với sự tương đồng. Trong
ngôn ngữ thời lịch sử không có các biểu tượng, không có sức mạnh
thần tượng, không đủ tính chất vũ trụ, không phổ quát cũng không siêu
hình, tóm lại không mang tính chất thức tỉnh.
Từ thời trung cổ tới ngày nay sự tượng trưng cũng từ từ lùi vào
hậu trường, và chỉ trong ẩn dụ đạt tới một mức độ ngôn ngữ cao nhất,
tự do nhất và rõ ràng nhất. Nhưng ẩn dụ trong ngôn ngữ đại chúng biến
thành sự trống rỗng. Nơi nào cần đến các dấu hiệu phổ quát hơn, và ở
nơi nội dung siêu hình học sâu sắc hơn vẫn còn sống, ở đó con người
lịch sử buộc phải dùng đến các từ ngữ cổ. Ngôn ngữ như một kho tàng
chứa các tương đồng đã chấm dứt, và ngôn ngữ ngày càng nghèo nàn đi
