năm 1944 (năm Chiêu Hòa thứ mười chín) khoảng trước hay sau khi tôi
nhập học trường Quốc dân học hiệu.
Năm 1941 (năm Chiêu Hòa thứ mười sáu), Nhật Bản lao vào cuộc
Chiến tranh Thái Bình Dương. Trường tiểu học sơ cấp lúc ấy được sáp
nhập vào trường cao đẳng tiểu học và được cải tổ thành trường Quốc dân
học hiệu. Mục đích thành lập ngôi trường là “giáo dục phổ thông sơ đẳng
theo con đường hoàng quốc để luyện thành cơ sở quốc dân”. Đó là những
lời vang vọng trong ký ức đầu tiên của tôi về ngôi trường.
“Anh nhà phải đi ra trận rồi đấy nhỉ.”
“Trường học” và “chiến tranh”, “mặt trời tròn” rồi người cha vắng
mặt. Tất cả điều đó tan lẫn vào nhau trở thành một khối ký ức. Nhớ lại thì
từ khi sinh ra cho đến lúc đó, tôi là một đứa trẻ được nuôi lớn trong đất
nước Nhật Bản chỉ biết có chiến tranh.
Ngày 7 tháng 7 năm 1937 (năm Chiêu Hòa thứ mười hai) tức sau khi
tôi sinh ra được chừng ba tháng, quân Nhật Bản đồn trú phía bắc Trung
Quốc tấn công quân Trung Quốc trong sự kiện Lư Cầu Kiều
thành Bắc Kinh
. Sau đó, quân Nhật Bản liên tục đụng độ quân Trung
Quốc ở khắp nơi trên Đại Lục rồi phát triển thành Chiến tranh Trung –
Nhật kéo dài không biết khi nào kết thúc. Nhật Bản năm 1931 (năm Chiêu
Hòa thứ sáu) đã gây ra sự biến Mãn Châu (tức sự kiện Liễu Điều Hồ), rơi
vào thế đối lập gay gắt với Trung Quốc, sau đó do việc kiến thiết “Mãn
Châu quốc” mà bị quốc tế cô lập. Từ đó trở đi, Nhật Bản rơi vào thời kỳ
chiến tranh trường kỳ được gọi là “cuộc chiến mười lăm năm”.
Trong thời kỳ chiến tranh như thế thì thể chế chính trị dẫn đạo thời đại
phải là “quân quốc chủ nghĩa”. Qua sự kiện ngày 15 tháng 5 năm 1932
(năm Chiêu Hòa thứ bảy) rồi sự kiện ngày 26 tháng 2 năm 1936
Chiêu Hòa thứ mười một), chính trị Nhật Bản đã ngả sang ý hướng quân
phiệt. Trên cơ sở đó, năm 1938 (năm Chiêu Hòa thứ mười ba) luật tổng
