Thật sai lầm khi cho rằng người Đàng Ngoài ưa sống lênh đênh trên các
con thuyền trên sông. Họ phải chịu kiếp vạn chài bởi cuộc sống khó khăn xô
đẩy họ, buộc họ phải mang theo vợ con phiêu bạt từ bến này sang bến khác,
làng này qua làng khác để mưu sinh. Cuộc sống trên một con thuyền nhỏ
đâu có thể nói là an nhàn. Ở đây họ chẳng hiểu được cá sấu nghĩa là gì.
Như tôi đã nói ở phần trước, các con sông lớn ở Đàng Ngoài bắt nguồn từ
Trung Quốc. Những trận mưa lớn trong các tháng Ba, Tư, Năm khiến cho
dòng sông chảy xiết một cách khủng khiếp (và ai cũng hiểu địa hình Trung
Quốc cao hơn xứ Đàng Ngoài), đe dọa phá vỡ các con đê. Đôi khi những
trận lụt lớn tràn qua đê, nhấn chìm nhiều tỉnh và gây nên những rối loạn và
thiệt hại nặng cả người và súc vật.
