Chương VIII
Về việc thăm hỏi và các trò tiêu khiển của người Đàng Ngoài
N
gười Đàng Ngoài thường tổ chức thăm hỏi vào buổi chiều. Sẽ vô cùng
bất lịch sự nếu như đến nhà một người có địa vị vào trước bữa ăn tối, trừ khi
có việc khẩn cấp hoặc được hẹn trước, bởi như thế sẽ có ít thời gian để nói
chuyện. Buổi sáng quan lại phải vào chầu Chúa đến khoảng 8 giờ, sau đó họ
về nhà và sắp xếp các công việc cho đám tùy tùng thực hiện, sau đó họ có
chút thời gian nghỉ ngơi cho đến bữa ăn tối.
Các vị Hoàng tử và đại thần thường cưỡi voi hoặc đi cáng, tháp tùng bởi
gia nhân và binh sĩ... Với số lượng người tháp tùng tùy theo danh vọng của
người đó. Những người ở phẩm hàm thấp hơn thường cưỡi ngựa, không giới
hạn số lượng tùy tùng, thường không quá 10 người, nhưng họ hay mang
theo nhiều vì muốn thể hiện có nhiều đệ tử xung quanh.
Nếu người đến thăm ở vào phẩm hàm cao hơn người được thăm hỏi, gia
chủ không dám mời khách ăn uống gì, dù chỉ là miếng trầu, trừ khi khách có
yêu cầu. Quan lại đi đâu cũng có người hầu mang theo trầu và nước uống.
Trong lúc trò chuyện, nhất là tiếp chuyện người bề trên, thì tuyệt đối tránh
đề cập đến các chuyện không vui, dù là trực tiếp hay gián tiếp, mà nên nói
những chuyện vui vẻ. Điều khó chấp nhận từ các vị quan này là họ thường
để cho đám gia nhân của mình (những kẻ lỗ mãng) vào trong phòng riêng
của khách trong lúc trò chuyện, nhất là khi đến thăm người châu Âu. Đám
gia nhân này thường hay bắt chước như loài khỉ, nói năng tục tĩu và gây ra
đủ trò hỗn hào, nhất là rất hay ăn trộm vặt đồ của nhà chủ. Những ông chủ
ngờ nghệch lại thường tỏ vẻ vui thích hơn là ngăn chặn chúng. Nếu người
mời có địa vị cao hơn hoặc ngang hàng, thì đôi khi đám gia nhân được thết
đãi trà, rượu và tất nhiên là trầu - mở đầu câu chuyện và kết thúc bữa ăn.
Hộp đựng trầu thường được sơn đen, đỏ hoặc một số màu sẫm. Những
người thuộc tầng lớp trên như Hoàng tử, Công chúa, quan lại... thường dùng
hộp vàng, bạc, mai rùa hoặc đồ khảm trai. Những chiếc hộp được tô vẽ lòe
