Trác Văn Quân là tài nữ người Lâm Cùng đời Tây Hán (nay thuộc
Cùng Lai, Tứ Xuyên), giỏi đàn, thiện âm luật. Nàng xuất thân phú quý, là
con của đại phú thương thời đó là Trác Vương Tôn, lấy chồng nhưng sớm
thành quả phụ.
Tư Mã Tương Như đến uống rượu nhà họ Trác, biết trong nhà có quả
phụ trẻ, gảy khúc “Phượng cầu hoàng” do chàng sáng tác. Văn Quân nửa
đêm bỏ nhà theo Tương Như, hai người tới Thành Đô sống một thời gian
nhưng nhà nghèo nên lại trở về Lâm Cùng, mở quán bán rượu.
Tương truyền Tư Mã Tương Như sau khi làm bài “Trường Môn phú”
nói lên nỗi lòng A Kiều, giúp nàng lấy lại được sủng ái của quân vương thì
chàng cũng trở thành người trong mộng của bao nhiêu tiểu thư mệnh phụ
chốn kinh thành, chàng quên mất Trác Văn Quân tài hoa đa tình đang mỏi
mắt chờ chàng ở chốn Thành Đô.
Rồi một hôm nàng đang ngồi tựa cửa, chợt có người dâng đến một
phong thư của chàng, mở bức lụa trắng tinh mà lòng những xốn xang. Nào
ngờ trên mảnh lụa chỉ vỏn vẹn vài chữ “Một hai ba bốn năm sáu bảy tám
chín mười trăm ngàn vạn”(Trong tiếng Hán có 14 chữ chỉ con số, vậy là
còn thiếu một chữ “ Ức “ ( một vạn vạn = 100 triệu). Chữ này đồng âm với
chữ ‘Nghĩa’, tức là không còn tình nghĩa vợ chồng nữa.)Thưa thớt như
bước chân người trở về, lạt lẽo như lòng kẻ phụ phàng. Người đưa thư còn
bảo chàng dặn lấy hồi âm ngay. Tâm cuồng ý loạn, vừa hận vừa đau nàng
cầm bút đề luôn một mạch:
“Sau khi một biệt, lòng gởi hai nơi, chỉ hẹn rằng ba bốn tháng, nào
ngờ lại năm sáu năm, bảy dây trống trải đàn cầm, tám hàng thư không thể
gởi, chín mối bội hoàn dang dở, mười dặm trường đình mỏi mắt ngóng
trông, trăm tương tư, ngàn dằn vặt, muôn chung nào nỡ oán chàng. Vạn lời
ngàn tiếng nói sao đang, trăm cô liêu tựa mười hiên vắng, mùng chín tháng
chín lên cao trông lẻ nhạn, tháng tám trung thu tròn trăng chẳng thấy người,
tháng bảy nửa vầng hương cầm đuốc hỏi ông trời, tháng sáu phục hiên ai ai
