Chú thích
(1) Tương Hoàng kỳ: thuộc Bát kỳ, một chế độ tổ chức quân sự đặc
trưng của người Mãn Châu và nhà Thanh (sau này), đặc trưng của Bát Kỳ
là mỗi đơn vị được phân biệt bằng một lá cờ khác nhau, tổng cộng có tám
lá cờ cơ bản theo đó mọi người dân Mãn Châu đều thuộc một trong tám
“Kỳ”, đứng đầu là một kỳ chủ và tư lệnh tối cao là Đại Hãn, đó vừa là các
đơn vị dân sự vừa mang tính chất quân sự. Thứ tự ưu tiên của các kỳ cao
nhất là Chính Hoàng kỳ (Cờ Vàng chính), thứ đến là Tương Hoàng kỳ (Cờ
vàng nhạt hay Cờ Vàng có viền, ví dụ: Vàng viền đỏ), tiếp đến là Chính
Bạch kỳ (Cờ Trắng chính), sau đó là Chính Hồng kỳ (Cờ Đỏ chính), thứ
nữa là Tương Bạch kỳ (Cờ màu Sữa hay Cờ Trắng viền), thấp hơn là
Tương Hồng kỳ (Cờ Hồng hay Cờ Đỏ viền), kế cận là Chính Lam kỳ (Cờ
Xanh chính) và thấp nhất là Tương Lam kỳ (Cờ màu Xanh lơ hay Cờ Xanh
viền). Chế độ Bát Kỳ do Nỗ Nhĩ Cáp Xích sáng lập và được hoàn thiện
dưới thời kỳ trị vì của Hoàng Thái Cực.
Ngoài Bát Kỳ là người Mãn (Mãn Châu Bát Kỳ), Hoàng Thái Cực còn
tổ chức thêm Bát Kỳ người Mông Cổ (Mông Cổ Bát Kỳ) và Bát Kỳ người
Hán (Hán Tộc Bát Kỳ) và Lục doanh người Hán để nhằm tăng cường thêm
quân số của nhà Thanh để đủ lực lượng thực hiện các cuộc viễn chinh, đặc
biệt là cuộc xâm lược Trung Hoa. Cùng với việc mở rộng lãnh thổ, Hoàng
Thái Cực phỏng theo cơ cấu Bát kỳ Mãn Châu, tổ chức phát triển thêm các
kỳ Mông Cổ (“Mông Cổ Bát Kỳ”) và sau đó là các kỳ Hán (“Hán quân Bát
Kỳ”).
(2) Thái Tổ Thái Tông: Hai vị hoàng đế đầu tiên của Nhà Thanh –
Thái Tổ Hoàng đế Nỗ Nhĩ Cáp Xích và Thái Tông Hoàng đế Hoàng Thái
Cực.
(3) Hồng nhan vị lão ân tiên đoạn: Má hồng chưa phai, tình đứt đoạn –
trích “Hậu cung từ” của Bạch Cư Dị.
