Khi làm ăn với người Bắc Mỹ, bạn nên cẩn thận, nhất là với các luật sư.
Thứ nhất là phí thuê họ rất đắt! Trước khi ký hợp đồng thì không sao.
Nhưng lúc ký phải cân nhắc vì sau đó bạn sẽ đi vào một thế giới mà trong đó
mỗi bước đi của bạn sẽ rất tốn kém. Bạn gọi điện thoại chỉ hỏi han họ, thậm
chí đôi khi chỉ để chỉnh lại lịch trình làm việc chung, ví dụ ngày nào ông
sang Pháp, ngày nào tôi sang thăm ông tại New York. Thế mà mười ngày
sau bạn sẽ nhận được hóa đơn 3.000 đôla Mỹ! Bạn gửi cho họ một lá thư
bằng tiếng Việt. Trước khi trả lời bạn, họ cho thông dịch viên có tuyên thệ
đàng hoàng dịch lá thư của bạn trước khi họ hồi âm. Mỗi trang dịch sẽ tốn ít
nhất 100 đôla Mỹ. Bạn không đồng ý ư? Họ cũng không đồng ý luôn, vì lý
do chính thức họ đưa ra là những trang giấy bạn viết không có thực nghĩa
trên mặt pháp luật nếu chưa có luật sư thị thực nội dung! Chỉ dịch thôi mà
cũng đã ghê gớm như thế đấy!
Thế là bạn “tiêu” rồi, vì dù họ đang làm luật sư cho bạn, họ tước luôn vai
trò quan tòa xét xử của bạn! Bản thân tôi đã có lần mạnh dạn đuổi cổ họ đi
và bị họ kiện công ty tôi luôn, với lời dẫn chứng là chúng tôi đuổi họ khi
không có chứng cứ rõ ràng, làm cho họ thiệt hại về mặt kinh doanh. Đến đấy
tôi mới “ngã ngửa” ra: họ làm việc với mình vì việc kinh doanh của chính
họ chứ không phải nhất nhất phục vụ khách hàng. Quyền lợi của mình chỉ có
khi nào không đụng chạm đến quyền lợi của họ. Điều đó khác hẳn ở Pháp,
nơi mà luật sư tự hào với vai trò thuần túy tư vấn. Tôi chỉ có một lời khuyên:
hãy cân nhắc kỹ khi sử dụng dịch vụ luật sư. Đừng lặp lại những bài học mà
tôi đã vấp phải.
* * *
Ngoài chuyện luật sư, bạn cũng phải chú ý đến luật của quốc gia nơi bạn
ngồi đàm phán. Nếu muốn dùng trung gian trong cuộc thương thuyết, bạn
nên tránh phát biểu nếu bạn không ở Thụy Sỹ. Luật Thụy Sỹ cho phép làm
kinh doanh có trung gian, nên nhờ đó bạn mới an toàn khi phát biểu. Tại Mỹ
