dụng luật pháp! Thi hành điều khoản đã có sự đồng ý từ trước. Và chấp hành
theo tinh thần quan hệ giữa hai nơi, nước bán và nước mua.
Bạn muốn hiểu hơn về những điều này không? Tôi sẽ kể lại một câu
chuyện tôi đã kinh qua.
Vào năm 1978, lúc đó tôi là kỹ sư trưởng của một dự án tại một quốc gia
Nam Mỹ. Cũng may trách nhiệm của tôi đối với dự án rất nhỏ, vì đó chỉ là
một đề án nghiên cứu về tình trạng giao thông của thủ đô. Tuy nhiên, hợp
đồng nói rõ là tất cả những thông tin, dữ kiện, thống kê đều do quốc gia
“mua dự án” cung cấp. Sự thật không chối cãi được là quốc gia này không
tuân theo hợp đồng và cũng không cung cấp thông tin gì. Thế nhưng chúng
tôi không kiện được vì thứ nhất “hắn” là khách hàng, thứ hai chủ tịch của
“hắn” lại là em ruột của vị đại tướng quốc trưởng. Do đó, chúng tôi chịu
thua vì mỗi khi muốn chấp hành luật thì chỉ có phe chúng tôi, còn phe kia
vắng mặt! Họ cứ đủng đỉnh, ung dung chê chúng tôi dốt nát, không hiểu mô
tê gì hết. Và vì nằm ở thế luật rừng, mà trong rừng lại có thú dữ nên chúng
tôi đành phải ngậm ngùi chịu trận. Rõ ràng đối với kẻ mạnh thì luật cũng
được đặc chế cho nó! Nghĩ cho cùng, chúng tôi xứng đáng bị chê là dốt nát:
sang xứ người ta, biết trước là sẽ có luật rừng mà vẫn ngây ngô phân bua
phải trái. Thế là dốt chứ còn gì nữa?
Tôi từng thương thuyết tay đôi với một kỹ sư người Mỹ về một điều
khoản mua bán công nghệ về gas turbin. Chỉ có hai người đàm phán mà đến
năm luật sư ngồi tư vấn. Tại sao vậy? Thứ nhất, vì chúng tôi là công ty của
Pháp, đối tác là Mỹ, nên mỗi bên đều có luật sư thuộc luật doanh thương của
hai quốc gia. Thêm vào đó, chúng tôi đồng ý chung là nên có thêm một luật
sư chuyên môn về gas turbin. Loại turbin này có thể gãy cánh quạt, ngốn
quá nhiều gas, năng suất thấp… Vị luật sư thứ năm có nhiệm vụ làm trọng
tài xem bệnh nào của turbin là bệnh thiên nhiên, bệnh nào nhân tạo. Chỉ khi
nào là bệnh nhân tạo mới có trách nhiệm của loài người!
Trong những cuộc thương thuyết lớn, nhất là khi thương thuyết với người
Mỹ hoặc người Anh, phe nào cũng dùng dịch vụ luật sư một cách máy móc.
Luật Mỹ/Anh về business được cộng đồng thế giới công nhận là vô cùng
