Vào năm 1994, tôi đi với cộng sự thăm Chủ tịch tỉnh Wu Han, một người
vui vẻ, hoạt bát, lúc nào cũng có chuyện vui để đón mời khách tới thăm. Và
chúng tôi đã nhanh chóng ký một MOU (biên bản ghi nhớ) cho phép Alstom
độc quyền tiến hành việc xây một đường metro cho đô thị. Chúng tôi mừng
rỡ mang MOU về như một thắng lợi mới, vì chưa bao giờ công ty chúng tôi
đi sâu được vào lãnh thổ Trung Quốc như thế.
Tuy nhiên chỉ vài tháng sau, một công ty con của chúng tôi bên Tây Ban
Nha cũng đem về một MOU độc quyền giống y như trang MOU độc quyền
của công ty mẹ. Hóa ra anh chàng Chủ tịch Wu Han đã ký 2 MOU độc
quyền cho 2 công ty khác nhau trên pháp lý. Rõ ràng, anh này đã phạm luật
thương mại quốc tế - đã độc quyền thì không ký với hai công ty, còn đã ký
với hai công ty thì không độc quyền.
Một dịp sau đó tôi lại có dịp gặp anh Chủ tịch Wu Han và phân bua với
anh ta một cách rất thẳng thắn. Tôi còn nói rõ là người Pháp không làm việc
được như thế. Anh chàng Chủ tịch bèn nói với cộng sự một câu rồi bảo phải
dịch cho chúng tôi nghe, rằng bên Tàu, ai cũng nhiều vợ, mà vợ nào cũng là
vợ cả… Ý của anh ta là “tôi cứ ký, phía nào xong sớm sẽ lấy được dự án”.
Tôi phản đối và nói rằng nếu có độc quyền thực sự thì chúng tôi mới đầu tư.
Rốt cuộc nhìn lại sự việc, không phe nào lấy được dự án cả, cũng chẳng
có gì để tiếc. Tôi học được bài học quý giá là khách hàng đôi khi không
thành thật với công ty đem dịch vụ và sản phẩm tới phục vụ. Thế giới ngày
hôm nay là một thế giới của quyền lợi, bất chấp những hứa hẹn, ràng buộc,
cam kết. Nhưng đối với tôi, sự việc tới như là một bất ngờ vào đúng tuổi tôi
còn tin tưởng vào giá trị cao cả của pháp lý.
* * *
Tôi càng nói về những kỷ niệm xa xưa thì ký ức lại càng gọi những kỷ
niệm về. Mấy chục năm bôn ba, sao kể hết. Để kết luận, tôi chỉ xin nhắc nhở
các bạn nào đang hay đã vào cuộc đời buôn bán và đàm phán là trên lộ trình
công việc cũng như tiến thân có vô số bất ngờ! Mà bất ngờ là gì nhỉ? Bất
