như thế nào? Thậm chí những kinh nghiệm trong đời họ, cũng như những
bài học lịch sử và cuộc đời để lại cho gia đình và chính họ sẽ ảnh hưởng ra
sao đến kết quả của một cuộc thương thuyết?
Tôi từng gặp nhiều trường hợp quái dị trong những cuộc thương thuyết
quan trọng đã thất bại. Ví dụ như hai bên trưởng phái đoàn có hiềm khích
hoặc mâu thuẫn gia cảnh gì đó từ lâu. Hoặc công dân của hai quốc gia có
hận thù lịch sử. Yếu tố chủng tộc, giàu nghèo, thậm chí đạo giáo cũng có
ảnh hưởng. Rồi người được đi học, người không cũng vậy. Ngược lại, khi
đàm phán đang trên đà bế tắc, đôi khi chỉ cần thay đổi nhân sự đang ngồi
trong cuộc thương thuyết cũng dễ có khả năng tháo mở các nút khó gỡ.
* * *
Một trường hợp xảy ra rất thường là việc hai gia đình nhà trai và nhà gái
thương thuyết về cưới hỏi. Chúng ta đều được chứng kiến sự xôn xao, bàn
cãi gay go, cân nhắc kỹ lưỡng, đôi khi còn đi tới mâu thuẫn nóng trong gia
đình, trong khi đó hai đứa trẻ yêu nhau đã quyết định trước sau gì rồi cũng
cưới.
Thật là một bi hài kịch. Bố chú rể thì cho cưới, mẹ thì không. Nội nói
trông nó cũng được, ngoại thì bảo không vội. Cụ cố thì nói tụi bay lẹ lên cho
tao được trông thấy chắt đích tôn. Cô ruột của chú rể lại đem về tin đồn rằng
con dâu tương lai bất hiếu lắm. Cậu em trai thì ủng hộ, nhưng cô em gái
chưa gì đã ghen với chị dâu tương lai nên nhăn nhó. Tất cả những ý kiến
trong gia đình đều có lý, mỗi ý đều đi vào sự cân nhắc với tải trọng của nó.
Đấy mới là sự bàn cãi một bên nhà trai hay nhà gái. Tuy nhiên, khi hai bên
gặp nhau lần đầu để chạm ngõ thì các vấn đề mới lại được đặt ra thêm. Nào
chú ruột cô dâu ngày xưa đã chơi xấu ông bác bên nhà trai. Nào ông nội bên
nọ vẫn quịt nợ ông ngoại bên kia. Hai thằng em hai bên thường đánh nhau ở
trường rồi nói xấu nhau. Nào bà ngoại bên này chê bên kia đi đạo… Tất cả
những biến cố đó dù không trực tiếp dính dáng gì tới cặp uyên ương nhưng
hẳn có ảnh hưởng.
