TRANH MẶC HỌA TRUNG QUỐC
(In trong tập: Nghệ thuật và Không gian của ARS & VITA 2013)
Tranh Mặc họa Trung Quốc chứa đựng hai yếu tố: một là đường nét và
mảng tối, hai là một không gian trống rỗng màu trắng. Khi, theo cách thức
hội họa châu Âu, tôi nhận thấy, mình xuất phát từ đường nét và mảng tối, và
khi nhìn khoảng không phủ kín bằng một không gian màu trắng, tôi không
hiểu gì hết.
Tôi cứ tưởng đây là sự mô tả một vật, một phong cảnh hoặc một hiện
tượng. Trong một giây may mắn tôi chợt nhận ra đây không nói về hai lực,
hai sức mạnh hình thức hóa như nhau. Không. Màu trắng không phải là môi
trường, là không gian thụ động, là sự trống rỗng, là hư vô, là sự tình cờ.
Không, và không. Đúng hơn nó tạo ra màu đen (đường nét, mảng tối), giống
như màu đen tạo ra màu trắng. Quyền lực tạo ra hình thức là màu trắng. Vũ
trụ, hư vô. Cái phi xác định. Infinitezimális (cực tiểu).
Đối với con mắt châu Âu chỉ có đường nét màu đen và mảng tối. Họ chỉ
nhìn thấy những cái đó. Họ chỉ cho rằng những cái đó tồn tại. Không gian,
vũ trụ, màu trắng, hư vô, họ không nhận ra. Trong một giây may mắn tôi
không xuất phát từ màu đen sang màu trắng, mà đi từ màu trắng sang màu
đen. Đấy là giây phút tôi bỗng chợt hiểu tranh Mặc họa Trung Quốc. Cùng
lúc, tôi cũng chợt hiểu, mặc dù màu trắng ở "bên ngoài" là "môi trường" là
"không gian" - thế nhưng nó lại chính là cái bên trong, chính là nội dung, là
nhân vật và là thời gian.
Tất cả những điều này bởi vì, tôi đã không nhìn từ màu đen có thể "sờ"
bằng cảm giác đến màu trắng, mà tôi nhìn từ màu trắng phi xác định sang
màu đen.
Chủ thể là vị trí mà từ đó thực tại có thể nhìn thấy.
Tôi không đặt vị trí vào sự vật mà vào lực tạo ra hình thức, không đặt vào
khách thể mà đặt vào chủ thể. Không vào cái lồ lộ mà vào tính chất phép
thuật của nó.
