Toàn nhớ tới bài thơ Nhớ rừng trứ danh của Thế Lữ. Thú vị thay, ông Quyết
Định cũng hào hứng, cảm động không kém Toàn. Vỗ vai Toàn, ông nói
trong bồi hồi: Toàn ơi, rồi đây sẽ không còn thấy những con người lam lũ
như tiền kiếp sống trong lầm than, sẽ không bao giờ thầy những hồn ma
bóng quỷ trên thân xác người Pha Linh như chủ nhiệm Sùng A Mang than
thở nữa! Người Mông cũng như nhiều dân tộc thiểu số khác ở tỉnh ta, trong
cuộc thiên di trường kỳ từ lịch sử, đã mỏi chân quá rồi! Tất cả sẽ là một
hiện thực bồng lai tiên cảnh! Nếu như chúng ta khai thác được cả một mỏ
dầu ở dưới đáy rừng pơmu này. Rễ cây pơmu có thể chưng cất thành dầu
đó, Toàn ơi!
Một đêm hai người nghỉ lại ở một đồn biên phòng. Nửa đêm, có ngựa từ
A Mú Sung phi tới cấp báo. Có một vụ hành xác người vì nghi người nọ có
ma chài. Ông Quyết Định và Toàn cùng một phân đội chiến sĩ tức tốc đến
ngay bản người Dao nọ. Người vu có ma chài bị quấn bó thừng đang bị treo
ngược trên xà nhà. Tất nhiên, nhờ ứng cứu kịp thời, nạn nhân được cởi
thoát. Nhưng kẻ hành hung vẫn khăng khăng đòi dẫn ông Quyết Định ra sau
nhà, chỉ cho ông xem một viên đá trắng bằng nắm tay và bảo: đó là vật
chứng của ma chài. Y là một thầy cúng tự phong. Nhưng cả vùng A Mú
Sung đều tin rằng y mới được Ngọc Hoàng cho sách cúng, có thể diệt trừ
được ma tà quỷ quái. Và tới tháng Chín này, thì từ trên trời sẽ có năm con
ngựa trắng bay xuống hạ giới đem theo vua Dao, tới lúc ấy, không làm cũng
có ăn có mặc. Vì vua Dao có phép biến lá khoai lá chuối thành vải, cỏ gianh
thành lúa!
Cạnh A Mú Sung là một thôn người Hà Nhì. Nhà người Hà Nhì đắp đất,
nặng nề và kín như cái đõ ong. Bước vào, căn nhà tối như cái hũ nút, chỉ
thấy một khối lửa đỏ như con mắt đau ở xa tít. Đó là đống lửa sưởi. Nhà
người Hà Nhì không cửa sổ. Chỉ có một cái lỗ thông hơi to bằng nắm tay
đút nút lá chuối. Hiểu biết như một nhà dân tộc học, ông Quyết Định bàn
bạc và yêu cầu các chiến sĩ đồn biên phòng cùng cấp ủy địa phương phát
động một phong trào cải tạo ngôi nhà, cách ăn ở của bà con ở đây.
