những điều cơ bản trong ngành vật lý toán học của Newton và xem đó
như là mô biểu (paradigm) của khoa học tự nhiên. Chính bản thân
mình và khi đang còn trẻ, Kant cũng đã đóng góp được vào khoa học
với lý thuyết giả định về sương mù, trình bày đầu tiên về nguồn gốc
của hệ thống mặt trời bằng sự hình thành các hành tinh từ những đám
mây bụi. Vào cuối thế kỷ XVIII, cuộc cách mạng hóa học – giai đoạn
chính thứ hai của sự phát triển khoa học hiện đại – đang tiến hành,
Kant đã sử dụng một số mẫu hình từ ngành hóa học để diễn tả tư
tưởng triết học của mình. Kant đã đi trước cuộc cách mạng trong sinh
học của Darwin: điều Kant bàn về “mục đích luận” (mục đích trong tự
nhiên) hẳn cũng cần được suy nghĩ trong ánh sáng của thuyết Tiến hóa
bởi sự chọn lọc tự nhiên (natural selection).
Kant cũng đã được hưởng một nền đào tạo nhân bản, bao hàm triết
học lẫn văn học Hy Lạp và Latinh, triết học và thần học châu Âu, cùng
với lý thuyết chính trị. Ở đại học, Kant đã được đào luyện trong truyền
thống duy lý Đức được phát huy cách riêng bởi Leibniz (1646 −
1716), người đã nghĩ rằng lý tính thuần túy có thể chứng minh được
một số quả quyết siêu hình quan trọng, như Thượng đế hiện hữu, Ngài
sắp đặt thế giới cho được tốt đẹp nhất, và mọi vật được làm nên từ
những phân tử sơ đẳng được gọi là “đơn tử” (“monads”). Những thư
văn tiền phê phán của Kant có phần dao động qua lại giữa hai ảnh
hưởng cạnh tranh nhau là chủ thuyết duy lý siêu hình và khoa học thực
nghiệm, nhưng trong các tác phẩm chín chắn hậu thời thì Kant đã hoàn
thành được một tổng hợp đặc biệt.
Như thế, Kant hẳn thật là nhà tư tưởng thâm sâu nhất của phong
trào Khai minh châu Âu. Ông tin vào khả năng của lý tính có thể cải
thiện điều kiện hiện hữu của con người (lý tính được hiểu trong một
nghĩa rộng được dùng trong khoa học, triết học, đạo đức học, chính trị
học và tôn giáo học). Một triết gia, kẻ đã để lại một ấn tượng đặc biệt
trong sự phát triển tư duy của Kant, là Rousseau, một triết gia độc đáo
của phong trào Khai minh Pháp (xem Giai đoạn lịch sử trung gian
