(1789), cho dầu vẫn đã ý thức được những quá khích của cuộc Cách
mạng đó. Trong tiểu luận Hướng đến nền hòa bình vĩnh cửu (1795),
Kant đã đưa ra một bản phác họa về một trật tự thế giới của hợp tác
hòa bình giữa các quốc gia với những bản hiến pháp dân chủ. (Kant
hẳn sẽ hài lòng với những thành tựu của Cộng đồng Kinh tế Châu Âu,
mặc dầu còn có những khiếm khuyết trong đó).
Hy vọng về lịch sử của Kant như thế nào là điều chưa được rõ ràng.
Trong tiểu luận Ý tưởng về một lịch sử khái quát hướng theo mục đích
làm công dân thế giới (1784), Kant nói đến một khái niệm về việc “Tự
nhiên” hỗ trợ cho sự tiến bộ của con người. Kant nghĩ có một xu
hướng toàn bộ trong lịch sử mà các lý thuyết gia có thể nhận thức
được, mặc dầu xu hướng đó đi xa hơn mọi ý định riêng biệt mà người
ta có: họ “xúc tiến một cách vô ý thức một mục đích, mục đích mà cả
khi nếu họ biết được, thì nó cũng chẳng làm dấy lên bao nhiêu mối
thịnh tình của họ”. Đó là sự “hợp quần phi hợp đồng” (“unsocial
sociability”) của con người, nghĩa là “bản tính xã hội nhưng cạnh
tranh” là “phương tiện được Tự nhiên sử dụng” để phát sinh ra một
trật tự xã hội được điều động bởi lề luật, trong đó các tài năng và năng
lực của con người có thể được phát huy đầy đủ.
Nhưng khái niệm về cái thiết kế hay ý chí của Tự nhiên này là điều
không cân bằng ổn định giữa đức tin vào sự quan phòng của Thượng
đế − điều mà Kant được giả định là không có ý chủ trương (bằng
không thì tại sao Kant lại đã không sử dụng ngôn ngữ thần học truyền
thống?) − và một niềm tin mờ mịt vào Tự nhiên với những “thiết kế”,
những điều không phải là những ý định có ý thức của bất cứ một hữu
thể thuần lý nào, thần linh hay nhân tính. Dù sao đi nữa, Kant đưa ra ý
tưởng về sự tiến bộ đến một sự hoàn thành những khả năng của con
người như một lý tưởng mong ước. Điều đó có thể khuyến khích
những hy vọng của chúng ta và truyền hứng cho một niềm tin xã hội.
Ý tưởng đó đối với Kant xem như có cùng một tầm ý nghĩa như khái
niệm về Thượng đế.
