không thiên vị, ngay cả đối với chính bản thân hoặc truyền thống tư
tưởng hay tôn giáo ngàn đời của mình. Điều đặc sắc thứ hai này thật
vô cùng quan trọng trong một thế giới cực đoan trong nhiều lĩnh vực
của cuộc sống cá nhân và xã hội hiện nay, thường bị chi phối bởi
truyền thống, cơ chế, ý thức hệ, thiếu thông tin hay thông tin phiến
diện, mặc cảm dồn nén chưa được tháo gỡ.
Tư tưởng của mỗi danh nhân, mỗi học thuyết là cả một thế giới tư
duy rộng lớn. Nhưng tác phẩm “Mười hai học thuyết về Bản tính con
người” có một giới hạn về độ dài của từng chương, từng học thuyết,
với chừng 15-20 trang mỗi chương. Do đó mỗi chương, mỗi học
thuyết phải cố gắng giới hạn lượng thông tin, tư liệu, suy biện, phân
giải của mình, nhưng đồng thời lại cũng phải trình bày được ít nhất là
những điều thật cơ bản của học thuyết. Và như thế, thí dụ chương về
Khổng giáo được giới hạn vào sách Luận Ngữ, Ấn Độ giáo vào Áo
nghĩa thư: Những giáo huấn lớn và nhiệm mầu trong rừng vắng, còn
chương về Marx thì được giới hạn vào những tư tưởng về tư bản với
những quan niệm về lịch sử và tính tha hóa. Sự kiện đó đòi hỏi nơi
độc giả một kiến thức tổng quan lớn về lịch sử tư tưởng để không phê
phán một cách giản lược bằng cách đồng hóa Khổng giáo duy nhân
của Khổng Tử với Nho giáo từ chương, danh lợi, gia trưởng, ngu
trung của các thời Hán, Đường, Thanh sau này; cũng như không đồng
hóa những suy tư triết học mang tính nhân văn của Marx về lịch sử và
tính tha hóa của xã hội tư bản thời bấy giờ với những chế độ của
Lenin và Stalin sau này.
Tập sách này là kết quả của nghiên cứu, suy tư, thực hành và giảng
dạy của các giảng viên đại học từ những năm 1970 thế kỷ XX đến
những tháng năm đương đại hiện nay. Các Lời tựa cho các lần xuất
bản thứ tư (2004), thứ năm (2009) và thứ sáu (2013) có in lại trong tập
sách này cho thấy những diễn tiến thú vị trong những nội dung,
phương pháp và tinh thần của tác phẩm. Độc giả được nhắm đến là
