Chú thích:
[1]A la critique stérile des défauts, il faul substituer la critique féconde des
Béautés. (Chateaubriand 1768-1848)
[2]Những thủ bút này trong nguyên tác khá mờ, chúng tôi buộc phải đánh
máy lại để kèm vào phần chính văn và hình ảnh. Xin lưu ý cùng bạn đọc.
(talawas)
[3]Người Việt quen đọc tác phẩm này qua bản dịch của Nguyễn Hiến Lê
với tên Sống đẹp. (talawas)
[4]Hồi ấy ông là Virgitti.