MƯỜI KHUÔN MẶT VĂN NGHỆ - Trang 62

láo đã nói lên tất cả mọi khía cạnh đặc thù – trong đó – Vũ Bằng đã ký thác
tâm sự mình, ký thác “nghiệp chướng” mình một cách quá đầy đủ về mặt
báo chí, nên ở bài này, tôi chỉ viết về “Vũ Bằng nhà văn”.
Cách đây từ 40 năm, Lãng Nhân đã tìm thấy Vũ Bằng trong một bài lai cảo
gửi cho báo Đông Tây và được đăng vào mục Bút Mới cũng như ngày nay
một vài tờ báo hay tạp chí mở mục “Cây viết mới”, “Tài năng mới”, “Mầm
non văn nghệ” v.v… Tôi tin rằng khi Lãng Nhân, với tư cách chủ bút báo
Đông Tây chọn văn của Vũ Bằng, hẳn đã có con mắt tinh đời, cũng như Vũ
Bằng, một thanh niên chưa đến 20 tuổi, đang học “sơ-gông” ở “Lýt-xê”
không ngờ cánh cửa đời văn của mình lại do “một người mặt lạnh như tiền”
mở cho vào một cách thong thả.
Nghề văn đối với Vũ Bằng là một cái nghiệp. Chính vì say mê đời văn, Vũ
Bằng đã dìm những tháng, những năm của tuổi trẻ vào đam mê, vào sa đoạ
làm vỡ nát một ước của bà mẹ muốn cho con học thành bác sĩ, và làm khổ
lây đến người cô già lận đận suốt đời cô độc bên cạnh đứa cháu hư, bị gia
đình ghét bỏ. Cũng may, vì tình thương vô lượng của người cô khả kính đó
– mẫu người đàn bà Việt Nam cổ – mà thay vì Vũ Bằng chôn sâu thân thế
và sự nghiệp văn chương vào sợi khói phù dung với muôn vàn cơ luỵ có
thể đi đến tuyệt vọng cả thể xác lẫn linh hồn, Vũ Bằng đã “kinh qua” hệ luỵ
nhục nhằn một cách dũng cảm so với khả năng chịu đựng của một con
người.
Đã 40 năm qua, biết bao nhiêu hưng phế, có bao nhiêu giá trị bị mất đi,
được bao nhiêu con người còn hiện diện để chứng minh với lịch sử văn
học, với thời gian, cái ý chí sắt son của kẻ nghệ sĩ dám sống chết với nghệ
thuật? Vũ Bằng, một nhà văn lớn trong số các nhà văn tiền chiến và ngay
cả bây giờ. Vũ Bằng viết văn với một phong thái riêng, thật riêng biệt.
Những truyện của Vũ Bằng đã đăng trong Tiểu thuyết thứ bảy khi Vũ Quân
còn là chủ bút, đều mang nội dung mới, đi đôi với lời văn ngắn, gọn, sắc.
Trong lúc đó, đa số độc giả còn mê đọc lối văn bay bướm của Ngọc Giao,
hay nhẹ nhàng của Thanh Châu, hoặc “người hùng” của Lê Văn Trương
v.v…
Cần phải nói thẳng, hồi đó Vũ Bằng chịu ảnh hưởng kỹ thuật hành văn của