trắng xây dựng và biến đổi nhiều thứ, nhưng họ không thể biến đổi quan
niệm của chính mình.
Bất chợt tôi so sánh cô tôi và ngoại. Ngoại cả đời khổ cực, có lúc dường
như chẳng còn gì, nhưng tôi chưa từng nghe ngoại oán trách gì cả. Dù gặp
bất kỳ hoàn cảnh nào, ngoại cũng nhân từ, hiền hậu và lạc quan. Nỗi khổ có
thể khiến ngoại không thể thở, nhưng bà không hề oán trách ai, bà chấp
nhận hết thảy, không cầu xin ai trợ giúp. Ngoại dường như từng dặn lòng:
“Mình không thể thay đổi cuộc sống của mình, thì nên thay đổi thái độ của
mình đối với cuộc sống.”
Tôi chợt nhớ một câu chuyện do một vị tăng kể: một bà cụ có hai người
con gái: cô lớn bán dù, cô nhỏ bán giày. Khi trời quang đãng, bà lại lo cho
người con lớn. Khi trời mưa, bà lại lo cho đứa con nhỏ. Hàng xóm thấy bà
lúc nào cũng khổ sở, liền khuyên: khi trời quang đãng, bà nên vui mừng
cho đứa nhỏ; khi trời mưa, bà nên mừng cho đứa lớn. Như vậy, lúc nào bà
cũng vui. Ngoại tôi cũng từng dạy tôi sống tích cực như vậy.
Sự nhẫn nại của ngoại là đối diện an bình. Nó ảnh hưởng cả đời tôi. Tôi
bị cận thị lúc nhỏ nhưng không thích đeo kiếng, vì sợ giống người mọt
sách, sợ bạn chọc là “người bốn mắt”, vì thế ra khỏi cửa nhà là tháo kiếng
xuống. Một hôm trông thấy, bố tát tôi bạt tai: “Tiền của bố đều đem lo cho
con. Cả tháng lương của mẹ con cũng không mua nổi cặp kính đâu.” Ngoại
kéo tôi vào phòng, lau khuôn mặt sưng húp của tôi và nói: “Không phải lớp
trưởng con cũng đeo kính sao? Người thông minh, có học vấn đều đeo kính
cả. Con là người thông minh. Ngoại cả đời không đi học, đến cả nhà vệ
sinh nam nữ cũng không đọc được. Đừng bắt chước theo ngoại. Gắng học.
Đeo kính rất hợp, con không tin soi gương xem, y như nhà học giả vậy!”
Kỳ thực, cũng như ngoại, cô tôi là một người kiên cường. Bao năm nay,
cái khổ không quật ngã nổi cô, cô vẫn vượt qua được. Chỉ có lòng cô tôi
luôn hối hận về quyết định ảnh hưởng cả đời mình, cô chỉ mong được quay
về quê xưa. Thật ra, đau khổ hay an lạc là do quan điểm của chúng ta. Như
lời Phật dạy: một niệm có thể sinh thiên, một niệm có thể xuống địa ngục.
