Đỉnh ngọn Coomar hoang vu, nay là phần mộ của ông Maheb Khwoza.
Một gian nhà trắng đơn sơ, phía trước là một ngôi đình, những cột trụ treo
những tấm da dê. Khi có gió thổi chúng dường như sống lại. Từ xa có thể
nhận ra được ốc đảo Hòa Điền, dưới ánh phản chiếu của dòng Bạch Ngọc,
nó trông giống như thành phố biển. Sự diệt vong của Phật quốc Vu Điền là
không thể tránh, ngay tại quê hương Phật đà, Phật giáo cũng bị mai một.
Trận thánh chiến của Hồi giáo hung hãn, không thể chống cự. Huống hồ
vương quốc ốc đảo yếu ớt? Kashi không hề chống cự, do đó cũng không bị
thiệt hại nhiều. Người Vu Điền cũng có thể đầu hàng như vậy, nhưng họ thà
chết để bảo vệ tín ngưỡng của mình, dù cơ hội quá mong manh.
Cũng có thể do đoạn kinh Phật đã cổ vũ tinh thần của họ. Trong “Ngu
Giáp Sơn Thọ ký” của tạng văn “Cam Chu Kinh” nói: “Lúc bấy giờ đức
Thế Tôn vì trời người nói: Lành thay! Đất nước này được sự bảo hộ của ta,
nhân đây mà có địa vị thù thắng. Trong tương lai sẽ bị chiến loạn bởi các
đạo quân Đột Quyết, Hồi Hột và nước không tin Phật giáo hủy diệt đất
nước này. Lúc bấy giờ Như Lai hiện tướng tốt, từ các nơi sẽ đến đây bảo vệ
biên cương đất nước này, nhờ lực thần thông này mà đất nước không bị diệt
vong.” Đoạn kinh này đã đem lại niềm tin và hy vọng cho Vu Điền, thế
nhưng trước sự công phá hung bạo của quân thánh chiến, thật khó thoát
nạn. Người Vu Điền dựa vào lực lượng của chính mình kiên trì hơn nửa thế
kỷ, thật là oanh liệt.
Tôi không biết ngài Huyền Trang sẽ như thế nào khi nhìn thấy sự diệt
vong của Vu Điền. Có lẽ ngài sẽ liên tưởng đến sự diệt vong của tộc Thích
Ca. Nghe nói, Phật đà đã ngồi giữa đường dưới ánh nắng gay gắt, quốc
vương dẫn đầu đội quân xâm lược nước láng giềng dừng lại, hỏi tại sao
ngài không ngồi dưới bóng cây bên đường, Phật đà đáp: “Người tộc của ta
như bóng cây, nay các ông muốn chặt họ, ta chẳng còn bóng cây.” Phật đà
ba lần thành công khuyên vua giải binh, nhưng đến lần thứ tư thì thất bại.
Người nam tộc Thích Ca bị giết, người nữ thì bị chôn sống, thành đô bị tiêu
rụi. Mặc dầu pháp lực của Phật đà vô bì, nhưng không thể ngăn cản mọi
