tại Trung Quốc, ông biến thành một cư sĩ phong lưu, có gia đình, vợ con.
Người Trung Quốc thích ông vì lối sống dung hòa giữa trí huệ và thế tục,
đây là mong ước của các nhà thí chủ có quyền thế. Trong bích họa, ông và
Bồ tát Văn Thù đang bàn luận về một vấn đề uyên thâm: mọi vật đều tương
đối, không có cấu uế hay thanh tịnh; không có kẻ tục, người phạm hạnh;
không có khổ cũng như lạc. Thống khổ hay khoái lạc chỉ là hai mặt của
cùng một sự vật. Khi con người hiểu được điều này sẽ đạt được cảnh giới
trí huệ cao nhất trong Phật giáo, nó không thể dùng ngôn ngữ để diễn tả, và
cũng không cách nào truyền thọ. Con người chỉ nên mỉm cười, tĩnh tọa suy
tư, như tư thế của hai vị Văn Thù và Duy Ma. Càng lúc cuộc đàm thoại
càng sâu sắc, ngay cả hoàng đế cũng nghiêng tai lắng nghe, phía sau Bồ tát
là hàng bá quan văn võ.
“Có thể đây chính là Đường Thái Tông và triều thần của ông ta, người
mà sau khi trở về ngài Huyền Trang phải gặp” - anh Họa nói - “Có lẽ ngài
cũng nghĩ bản thân phải làm thế nào để hoàng đế chịu nghe pháp, ủng hộ
mình và ủng hộ Phật giáo.”
Anh nói đúng. Sự thịnh vượng của Phật giáo Đôn Hoàng đã khiến ngài
Huyền Trang suy nghĩ, ngài hy vọng toàn nước Trung Quốc đều được như
vậy. Muốn thực hiện được điều này thì trước hết phải được hoàng đế ủng
hộ. Trên thực tế ngài nhận thấy rằng, những thạch động huy hoàng nhất ở
Mạc Cao đều do các quan lớn địa phương bỏ tiền ra khai phá. Đương
nhiên, họ muốn lưu lại tượng mình trên tường, giống như tộc Trác. Tượng
của họ mới đầu chỉ ở một góc nhỏ, nhưng càng về sau là cả gia tộc đều trên
bức họa để hiển thị sự giàu có, thế lực và địa vị của mình. Cuối cùng, sự
diễm lệ của thế tục dường như lấn át ánh hào quang của chư Bồ tát. Thế
nhưng không có sự giúp của các quan, các nhà quí tộc, Phật giáo không thể
hưng thịnh.
Tôi hưng phấn đi hết động này đến động khác. Mỗi động đều là một thế
giới vô cùng sinh động và thành tín. Nhưng điều khiến tôi xúc động nhất là
ngài Huyền Trang của hơn 1000 năm trước cũng đứng nơi đây. Ngài sẽ
nghĩ gì? Hàng loạt các bức họa của động số 45 miêu tả các thương nhân bị
