Sinh hoạt mỗi ngày của ông Đoàn được xếp dày đặc những giờ học
chính trị. Ông nói trong hồi tưởng: “Cô không biết tình hình thời đó, chúng
tôi từ sáng đến tối đều học chính trị, hội họp phê bình, hát những bài ca
cách mạng, cô không còn thời gian để suy nghĩ đến việc khác. Mục đích chỉ
nhằm khiến chúng tôi thay đổi tư tưởng, thay trái tim đen tối bằng trái tim
hồng trung thành với Đảng, làm người có ích cho xã hội.”
Tôi hỏi nội dung học tập của ông.
“Rất nhiều vấn đề không dính dáng gì đến chúng tôi cả. Tôi không hiểu
tại sao chúng tôi phải bỏ ra vài tuần để học luật hôn nhân. Nó đối với chư
Tăng chúng tôi không hề liên can. Có lẽ họ biết chúng tôi sẽ bị bức phải
hoàn tục, sẽ lập gia đình, vì thế hiểu biết trách nhiệm và quyền lợi của
người chồng đều có lợi cho chúng tôi”- nói đến đây, ông Đoàn ngượng
nghịu bật cười.
Kỳ thật có rất nhiều cán bộ đem đến cho họ nhiều áp lực khiến họ phải
kết hôn. Có lúc, một tăng và một ni bị nhốt chung trong một phòng cho đến
khi họ đồng ý kết hôn mới được ra khỏi phòng. Lúc bấy giờ, ngoài thành
Tây An có một ngôi chùa ni. Một hôm, vị trụ trì chùa ni đến tìm gặp ông
Đoàn, hỏi ông có muốn chăm sóc một ni nhỏ hay không. Mọi người đều hát
đồn chùa ni là phòng lầu, ni là kỹ nữ, nhiều vị ni chịu không nổi đành bỏ
chùa ra đi, cuối cùng chỉ còn lại bốn vị, trong đó hai vị còn trẻ, một vị đã
lớn tuổi cùng một vị đang bệnh. Ông Đoàn nói đây là việc lớn, để ông suy
nghĩ kỹ đã. Sau cùng thì ông đồng ý, không ngờ vị ni đó qua đời. Ông cho
rằng có lẽ vị ni đã tự vẫn. “Tôi rất áy náy, nếu lúc đó tôi sớm quyết định đã
có thể cứu được một mạng người”- ông thở dài nói.
Cuối cùng thì hai vị tăng trong chùa chịu khuất phục, đồng ý tìm đối
tượng. Lúc này, cán bộ quay ra làm việc với ông Đoàn, họ hỏi chừng nào
ông mới kết hôn, còn nói là kết hôn không ảnh hưởng gì đến niềm tin Phật
nơi ông. Ngoài chùa có một góa phụ ngày ngày bán nước, một mình bà chật
vật nuôi bốn đứa con. Ông suy nghĩ hết cách, nên chọn bà.
Ông xuất gia đã được 30 năm, vốn quen sinh hoạt trong chùa: canh cơm
đạm bạc, chuyên mặc nâu sòng; trong chùa, ông tịnh tâm thiểu dục, không
