Dưới ánh nắng trưa gay gắt, anh mập mồ hôi nhễ nhại, đề nghị tôi tới ăn
cơm ở quán gần chỗ đậu xe ngoài cổng. Đây là một ốc đảo cho nên khắp
nơi đều màu xanh. Dưới đất là những bồn hoa thơm ngát, trên đầu là những
giàn nho trĩu quả, giơ tay có thể hái được, dưới chân có dòng suối mát. Qua
cuộc hành trình nóng nực, đầy bụi bặm, cuối cùng tôi có thể thở thoải mái.
Chúng tôi ăn bữa cơm chính thống của con đường tơ lụa: Mì sợi Tân
Cương, thịt nướng Thổ Nhĩ Kỳ, món nhồi Ấn Độ, anh mập sau khi uống
hai cốc bia đá, tinh thần sảng khoái, nói cười rôm rả, cho người đi rửa xe.
Quốc gia trù phú Cao Xương, nằm giữa biển cát sa mạc mênh mông, từ
xưa đến giờ luôn là nơi cấp dưỡng cho khách bộ hành. Năm xưa, ngài
Huyền Trang cũng như hết thảy thương nhân trên con đường tơ lụa khi đến
được Cao Xương có lẽ cũng giống như chúng tôi bây giờ. Họ vào thành
tắm rửa, ăn uống, kiểm tra xem có nên thay thế những con vật tráng kiện
hơn. Lạc đà là con vật được họ chọn trước nhất, vì nó chịu khổ, chịu khát
giỏi, lỗ mũi có thể đánh hơi được mạch nước dưới đất, nếu như chúng tập
trung lại với nhau, lỗ mũi giấu trong cát là dấu hiệu bão cát sắp tới. Điều
quan trọng nhất là tại các chợ ở Cao Xương các thương gia có thể bán hàng
hóa của mình và mua lại đặc sản của địa phương. Sau đó chuẩn bị hàng hóa
và lương thực cho chuyến đi tới. Với số tiền kiếm được, họ thường ở trong
quán rượu, nơi đó có các ca kỹ đẹp múa hát phục vụ, bên thanh điệu du
dương họ tận hưởng những cốc rượu pha sữa ngựa - đặc sản của Cao
Xương.
Các quốc gia trên con đường tơ lụa, thu nhập phần lớn từ đánh thuế các
thương gia qua lại, nước Cao Xương cũng vậy. Vừa vào cổng thành, lính
gác đã yêu cầu khách thương xuất trình giấy tờ có đóng mộc bổn quốc, đây
cũng là giấy thông hành, hàng hóa thì căn cứ vào trọng lượng do các con
vật tải mà đánh thuế. Một con lạc đà bình quân có thể tải được 150 kg, một
con ngựa hay lừa thì chỉ tải bằng phân nửa lạc đà mà thôi. Một đoàn thương
gia ít nhất 10 người, nhiều thì lên đến vài ngàn - tất nhiên là càng nhiều
càng tốt, như vậy thì đoàn thu nhập càng nhiều và có thể bảo vệ được mình.
