lữ hành. Những bức tường đất ngoài thành cao 10 m, dài năm dặm, ngày
nay hầu như bị hư hoại. Chúng tôi vào một cửa nhỏ hẹp ở phía tây, phía
trước hiện ra phong cảnh thoáng rộng. Nhà cửa bị sụp đổ, cột kèo trơ trọi,
càng bộc lộ cái vĩ đại của thành cổ. Phóng tầm nhìn xa, những bức tường
lồi lõm đứng hiên ngang hơn 1000 năm, thật khó tưởng tượng được dãy
tường đất này đã tồn tại lâu năm như thế. Phía trên, nơi trung tâm thành, có
một cái đài, nay chỉ còn chân đài cao 50m. Anh mập nói: “Chúng tôi đều
cho rằng đây là vương cung của Khúc Văn Thái - vua nước Cao Xương.”
Chính nơi đây đã phát sinh những câu chuyện giàu kịch tính trong
chuyến tây du của ngài Huyền Trang.
Vua Cao Xương sùng tín Phật giáo, chùa chiền mọc như nấm, bình quân
cứ 100 người dân thì có một ngôi chùa. Vua Cao Xương cúng dường cả
ngàn vị tăng, nhưng ông ít gặp được cao tăng chân chính. Hay tin ngài
Huyền Trang thuyết pháp cho các thương gia tại Lương Châu, vua rất vui
mừng. Ba năm trước đây, khi đến Trường An nộp cống phẩm, tận mắt nhìn
thấy nhiều tự Viện hùng vĩ, cũng như cao tăng uyên bác. Lòng hiếu khách
và nền văn hóa ở đó khiến ông ngưỡng mộ, trở về nước ông lệnh cho thần
dân chải tóc kiểu nhà Đường. Nay lại có một cao tăng Đại Đường đến, có
thể thỉnh ngài thuyết pháp cho dân, là điều đại phúc. Ngài Huyền Trang vốn
muốn đi con đường khác nhưng nhà vua đã sai sứ thần đặc biệt thỉnh ngài
về Cao Xương.
Ngay đêm hay tin ngài Huyền Trang sắp đến, vua hồi hộp không thiết ăn
uống. Đến nửa đêm, khi thị vệ thông báo pháp sư đã đến, vua tự tay cầm
đuốc ra nghinh tiếp, vì quá vui mừng mà quên đi nỗi mệt mỏi của pháp sư,
hỏi chuyện suốt đêm, liên tiếp mấy ngày sau đều như vậy, mục đích chỉ có
một: Muốn lưu ngài Huyền Trang lại làm quốc sư tại Cao Xương.
Ngài Huyền Trang rất cảm kích trước tấm chân tình của nhà vua, nhưng
vẫn phải từ chối. Mục đích của ngài cao xa hơn, đó là đến được Ấn Độ và
thỉnh được chân kinh đem về bổ khuyết kinh tạng nước nhà. Thái độ của
vua cũng rất quyết liệt: “Ngọn Pamir có thể di dời, nhưng không thể thay
đổi ý định của ta.”
