19. TỬ SẢN
LẤY NHỎ LÀM LỚN,
TUY YẾU MÀ MẠNH
Tử Sản họ Quốc, tự là Tử Sản, tên gọi là Kiêu, cháu của Trịnh Mục
Công.
Năm 547 trước Công nguyên nhậm chức Tể tướng, tới năm 522 thì qua
đời, suốt hơn hai chục năm ông có ý chí kiên quyết cải cách nền thống trị ở
trong nước, mở rộng hoạt động ngoại giao, khiến cho các nước mạnh cũng
không dám kéo quân tới Trịnh. Khổng Tử nghe nói Tử Sản chết liền rơi
nước mắt, nói:
- Ông là hóa thân của luồng gió nhân ái thời cổ đại!
Trịnh là một nước nhỏ, lại nằm ở giữa hai nước lớn mạnh là Tấn và Sở,
đều không dám đắc tội với hai bên. Tức thì, Sở tới thì liên minh với Sở,
Tấn tới thì liên minh với Tấn, thi hành chính sách ngoại giao dao động hai
mang, cuộc đấu tranh trong nội bộ lại rất gay gắt, Tử Sản đã lên làm quan
Tể tướng trong tình hình như vậy. Ông không những đã khôi phục được trật
tự chính trị trong nước, lại thông qua hàng loạt hoạt động ngoại giao khéo
léo tinh vi, đã khiến cho một nước Trịnh nhỏ bé, đứng vững không nghiêng
ngả giữa các nước mạnh, đã nhận được sự tôn trọng đặc biệt trên địa vị
chính trị. Vì vậy, sự đánh giá cao của Khổng Tử đối với Tử Sản cũng
không có gì là lạ cả.
CÙNG DÙNG CƯƠNG NHU,
CHÍNH TRỊ RỰC RỠ
Đối với việc tiến hành nền thống trị chính trị như thế nào, căn cứ vào
kinh nghiệm suốt cuộc đời của mình, Tử Sản cho rằng: “Thi hành chính trị
chẳng qua chỉ có hai loại phương pháp, một loại là khoan dung đại lượng
và một loại là nghiêm khắc. Chỉ có những người đạo đức cao cả, được mọi
