77. ĐỖ HỰU
TRI DÂN LẬP NGÔN,
DỰA LUẬT BÀN LÝ
Đỗ Hựu (năm 735 - 812) tự Quân Khanh, người Vạn Niên, Kinh Triệu
(nay là Tây Bắc Tây An, Thiểm Tây), từng giữ chức Hộ bộ Thị lang phán
độ chi, Tiết độ sứ Lĩnh Nam, Hoài Nam, Đồng bình chương sự v.v... Nhà
chính trị và mưu lược thời kỳ trung và cuối Đường, thờ năm vị hoàng đế
triều Đường. Đặc biệt là trong thời đại Đức Tôn, Thuận Tôn, Hiếu Tôn,
ông nắm quyền lực quan trọng trong triều, đã có cống hiến rất lớn trong
việc ổn định chính trị đương thời. Ông chấp chính khoan dung giản dị,
không hà khắc, có kế trị dân tiện lợi mà có ích.
TIẾT KIỆM, GIẢM BỚT QUAN,
KHÔNG THEO TỆ CHÍNH
Năm đầu Kiến Trung, Đường Đức Tôn, vùng Hà Sóc (Bắc Hoàng Hà)
chiến loạn không thôi, trăm họ vô cùng nghèo khó, không đóng nổi thuế.
Lúc đó Đỗ Hựu đang là Thị lang bộ Hộ, Phán độ chỉ, nam trong tay các
việc hộ tịch, ruộng đất, thuế sưu, thu chi tài chính v.v... cho rằng “Sửa tệ
nạn không bằng tiết kiệm chi dùng, muốn tiết kiệm chi dùng thì phải giảm
bớt quan”. Vì vậy ông đã phát biểu bàn luận ở triều đình: Hán Quang Vũ
trong năm Kiến Vũ bỏ bốn trăm huyện, giảm một phần mười quan lại; thời
Ngụy Thái Hòa giảm nha lại, thời Chính Thủy hợp nhất quận huyện; thời
Tấn, quan cấp tỉnh 700, thời Khai Hoàng nhà Tuỳ phế bỏ 500 quận, đầu
những năm Trinh Quán giảm quan nội (quan ở kinh) 600. Từ Hán đến
Đường do chinh chiến gian nan đều giảm nha lại. Tiếp đó, ông lại phân tích
tình hình các bộ Hình, bộ Công, bộ Hộ, bộ Lễ, bộ Đậu, bộ Giá... lạm dụng
quan lại, đặc biệt chỉ ra: Thời xưa thiên tử có 6 quân, Hán có 4 hướng quân
tiền, hậu, tả, hữu; nay có 12 vệ, 8 quân Thần Sách, phàm tướng quân 60
người. Tên cũ không bỏ, chức mới lại tăng! Ông còn chỉ ra rằng, quan lại
