triều Đường bắt đầu tràn lan từ thời Trung Tôn, Thần Long. Có Ty ra sức
tuyển dụng quan lại dự bị, không thiếu người cũng lấy viên ngoại 2000
người và cho là thường. Nay lê dân khốn khố, thiên hạ có một triệu ba
mươi vạn hộ, bệ hạ xuống chiếu cho kiểm tra lại được ba trăm vạn, bằng
một phần ba Thiên Bảo, trong đó phù số tới hai phần năm. Người nộp thuế
thì ít đi mà người ăn vẫn như cũ, làm sao không cải cách được? Ông còn
phê bình hiện tượng quan trường lúc đó chiếu cố thông gia, họ hàng và
người bị bãi quan nhờ người đi khắp nơi du thuyết, phê bình luận điệu cắt
giảm quan lại là làm mất nhân tài, giúp đỡ kẻ địch; chỉ ra rằng người có tài
thì giới thiệu dùng, người bất tài thì lo gì họ chạy mất? Ông cho rằng, chế
độ quan, nên “tuỳ thời mà lập, gặp tệ nạn phải thay đổi”. Kiến nghị của ông
rất có đạo lý, nhưng Đức Tôn sợ cắt giảm quan lại sẽ dẫn đến xã hội động
loạn, nên không dùng.
BÌNH YÊN BIÊN THUỲ,
KHÔNG THEO VIỆC MỞ MANG BIÊN CƯƠNG
Nguyên Hòa nguyên niên (năm 806) Đảng Hạng tộc cư trú tại vùng nay
là Cam Túc, Ninh Hạ bí mật dẫn đường cho Thổ Phiên nay ở vùng Thanh
Hải, Tây Tạng, xâm nhập quấy rối biên giới nhà Đường. Một số biên tướng
nhà Đường vội muốn lập công, xin triều đình cho đánh trả với qui mô lớn,
đồng thời thừa cơ mở rộng biên cương. Một số đại thần triều đình cũng cho
là nên. Đỗ Hựu lúc đó là Tư đồ, Đồng Bình chương sự đã kiên quyết phản
đối dùng binh mở rộng biên cương. Vì vậy ông dâng sớ, trước tiên tổng kết
bài học kinh nghiệm dùng binh của dân tộc Hoa Hạ đối với dân tộc thiểu số
nói: Tần xây Trường Thành để chống Hung Nô, phía Tây đuổi các tộc
Khương ra ngoài Trại, tốn sức do dân lo, hết oán đến loạn, Trung Quốc
chưa yên, Di, Địch tranh nhau nổi lên. Hán Vũ Đế điều quân khiển tướng,
đến mức hộ khẩu giảm một nửa! Đỗ Hựu cho rằng, thánh chúa trị lý thiên
hạ, không gì bằng bình yên biên thuỳ. Không cho vật ở xa là quí, không cầu
phương xa đến cống. Nếu bên trong mệt mà bên ngoài có việc, thì được ít
mà mất nhiều. Đỗ Hựu còn lấy ví dụ các triều đình trong lịch sử, tác chiến
với ngoại tộc tuy thắng nhưng không khen thưởng. Đầu những năm Khai
