79. BÙI ĐỘ
ĐÃ NÓI LÀ LÀM, TRỪ ÁC TẬN GỐC
Bùi Độ (năm 765 - 839) tự Trung Lập, người Văn Hỷ - Hà Đông (nay là
Văn Hỷ - Sơn Tây) đầu năm Nguyên Trinh Đức Tôn đỗ tiến sĩ, đã từng giữ
chức Hà Âm uý, Giám sát ngự sử, Hà Nam Công Tào tham quân. Hiến
Tôn, Nguyên Hòa năm thứ sáu (năm 811) đổi làm viên ngoại lang Tri chế
cáo. Trung thư xá nhân; sau thăng Ngự sử trung thừa, Trung thư thị lang,
Đồng Trung thủ môn hạ Bình chương sự. Nguyên Hòa năm thứ 12 (năm
817) từng tự xin chỉ huy bình định Ngô Nguyên Tế ở Hoài Tây. Sau bị gian
thân Trình Dị, Hoàng Phủ Bác gièm pha, ra làm Tiết độ sứ Hà Đông. Sau
khi Mục Tôn nối ngôi, về Trường An làm kiểu hiệu Tư không; tiếp đó lại bị
Nguyên Trinh và hoạn quan câu kết ra làm Hưu thủ Đông Đô; mấy năm sau
về triều làm Tư đồ kiêm Tiết độ sứ Hoài Nam, Trung Thư thị lang, Bình
Chương sự; không lâu bị gián tướng Lý Phùng Cát hãm hại, ra làm Tiết độ
sứ tân đạo Sơn Nam. Sau khi Kính Tôn nối ngôi, lại được triều về Trường
An phụ chính, làm Khai phủ Nghi đồng tam tư. Thời Văn Tôn, lại ra làm
Tiết độ sứ đông đạo Sơn Nam, Lưu thủ đông đô v.v... Bùi Độ là một trong
số ít trung thần hiền tướng thời trung, cuối Đường. Một số mưu lược ông
đề xuất, đối với việc bình định phản loạn Phiên trấn đương thời, kiềm chế
gian thần lên cầm quyền, đã có tác dụng nhất định. Có thể nói tư tưởng
mưu lược và thủ đoạn của Bùi Độ đã có một số ảnh hưởng đến việc kéo dài
sự thống trị của triều Đường.
TRỪ ÁC TẬN GỐC, GIỮ YÊN KINH THÀNH
Tháng giêng, Nguyên Hòa năm thứ 10 (năm 815) sau khi Hoài Tây Ngô
Nguyên Tế khởi binh phản Đường, Thành Đức Tiết độ sứ Vương Thừa
Tôn, Tri Thanh Tiết độ sứ - Lý Sư Đạo, đều mưu phản. Tháng 5 năm đó
Vương Thừa Tôn cử nha tướng Y Thiếu Khanh đến Trường An du thuyết
Ngô Nguyên Tế, bị tể tướng Vũ Nguyên Hành tố giác. Vương Thừa Tôn
