sát quan lại các cấp. Hàm Thuần năm thứ sáu (năm 1270) tháng hai, lập Ty
Nông ty do Tham tri chính sự Trương Văn Khiêm làm khanh, lập bốn đạo
tuần hành khuyến nông ty. Tháng 12 lại đổi Ty Nông ty làm Đại Nông ty,
chuyên quản nông tang thủy lợi. Cùng năm còn công bố chế độ nông tang
14 điều. Ty Nông ty lại biên soạn sách “Nông tang tập yếu” dùng để chỉ
đạo sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra, Hốt Tất Liệt còn hạn chế quý tộc
Mông Cổ chiếm hữu nô lệ quá nhiều, chiêu mộ vỗ về dân lưu vong, khen
thưởng khai hoang, khai thác đồn điền, xây dựng và sửa chữa thủy lợi v.v...
Những biện pháp điều chỉnh quan hệ sản xuất đó, đã tương đối thích hợp
với tình trạng kinh tế xã hội nông nghiệp vùng vừa bị chinh phục. 2. Chú ý
bảo hộ sức sản xuất xã hội. Ngay từ Thuần Hựu năm thứ 12 (năm 1252) khi
Hốt Tất Liệt phụng mệnh Mông Kha dẫn quân chinh phục Đại Lý, trong
một bữa tiệc tối ở Khúc Tiên Não Nhi, Diêu Khu đã kể cho Hốt Tất Liệt
nghe câu chuyện Tống Thái Tổ sai Tào Bân đi đánh Nam Đường, không
giết một người, chợ không đổi phiên. Hôm sau, Hốt Tất Liệt nói: Tối hôm
qua ngươi nói Tào Bân không giết ai, ta có thể làm được, ta có thể làm
được. Bảo Hựu nguyên niên (năm 1253) quân đội đến thành Đại Lý, Hốt
Tất Liệt cử Diêu Khu “xé lụa làm cờ, viết lệnh cấm giết”, do đó dân được
bảo toàn. Khai Khánh nguyên niên (năm 1259), khi Hốt Tất Liệt đánh
Ngạc, Trương Văn Khiêm, Lưu Thừa Trung nói với Hốt Tất Liệt: Quân của
bậc vương giả, có chinh mà không chiến, đối đãi ai cũng như nhau, không
thể giết bừa. Hốt Tất Liệt nói: Ta và các khanh cùng giữ lời nói này.
Khi vào đất Tống ra lệnh các tướng không được giết bậy, không đốt nhà
dân, thu được súc vật phải thả. Sau này trong toàn bộ quá trình diệt Tống đã
nhiều lần xuống chiếu không giết người đầu hàng, giảm bớt được việc tàn
sát cướp bóc đông đảo dân chúng ở đất Tống, bảo hộ được sức sản xuất xã
hội. 3. Chỉnh đốn hộ tịch, và chế độ sưu dịch. Từ Thành Cát Tư Hãn đến
nay, chế độ hộ tịch và sưu dịch ở phương Bắc vô cùng hỗn loạn. Quý tộc
Mông Cổ ở các thực ấp của mình tự tiện chiêu lập hộ khẩu, có khi còn dùng
vũ lực cướp đoạt, lại còn tự định ra nhiều hạng mục trưng thu khiến dân
chúng rất khổ. Nhằm thẳng vào tình hình đó, Hốt Tất Liệt một mặt cấm chỉ
