TỰ BIẾT GIẤU MÌNH,
YÊN THÂN TRÁNH HỌA
Tục ngữ có câu “cây lớn gọi gió”. Cùng với việc địa vị của Phạm Văn
Trình lên cao, danh vọng quá lớn đã làm cho một số quan viên quí tộc trong
nội bộ tập đoàn thống trị triều Thanh đem lòng ghen ghét và bất mãn. Đa
Nhĩ Cổn xưa nay ưa thích nắm đại quyền đã xảy ra bất đồng với Phạm Văn
Trình về nhiều vấn đề chính sách, dùng người v.v... Tháng 8, Thuận Trị
năm thứ hai (năm 1645) Đa Nhĩ Cổn lấy cớ Phạm Văn Trình “vốn có bệnh,
làm việc quá sức” bắt đầu hạn chế và làm yếu quyền lực của Phạm Văn
Trình. Tháng tám cùng năm, nhân vấn đề Tuần phủ Cam Túc là Hoàng Đồ
An xin nghỉ, Phạm Văn Trình bị Đa Nhĩ Cổn lấy lý do “tự tiện báo cáo” lên
phụ chính vương, Tế Nhĩ Cáp Lãng, rồi giao cho Pháp ty thẩm vấn, quan
tuy chưa bị bãi, nhưng Phạm Văn Trình đã biết rõ hoàn cảnh của mình và
từ nay trở đi nên xử lý mối quan hệ tế nhị với Đa Nhĩ Cổn như thế nào.
Ông làm việc hết sức chú ý giữ mình.
Thuận Trị năm thứ năm (năm 1648) Đa Nhĩ Cổn độc đoán chuyên quyền
do đòi hỏi đấu tranh quyền lực trong nội bộ quí tộc đã cách tước vị thân
vương của Tế Nhĩ Cáp Lãng, đồng thời giam đến chết Tiểu thanh vương
Hào Cách. Trước sau việc này, Đa Nhĩ Cổn đã nhiều lần ra lệnh cho thân
tín của mình là Đại học sĩ Cang Lâm, Kỳ Sung Cách cùng Phạm Văn Trình
sửa chữa thực lục của Thái Tổ. Phạm Văn Trình biết rõ việc này có quan hệ
trọng đại xử lý không tốt sẽ nguy hiểm, nhưng ông không thể chống lệnh
không làm. Ông dùng kế nghỉ dưỡng bệnh, đóng cửa không đi đâu, áp dụng
biện pháp kéo dài lần lữa, để tránh hậu hoạn. Quả nhiên không ngoài dự
liệu. Thuận Trị năm thứ 7 (năm 1650) Đa Nhĩ Cổn ốm chết. Đầu năm sau,
Đa Nhĩ Cổn bị tố cáo là lúc sống “mưu làm phản”, bọn phụ thuộc vào Đa
Nhĩ Cổn như Cang Lâm, Kỳ Sung Cách, bị kết tội sửa chữa thực lục của
Thái Tổ mà bị giết. Phạm Văn Trình tuy có tham gia việc này, nhưng vừa
không thuộc phái Đa Nhĩ Cổn, lại không để lại dấu vết gì, nên chỉ bị cách
chức lưu nhiệm, không lâu sau lại phục hồi nguyên chức. Như vậy Phạm
Văn Trình đã mưu trí thoát khỏi một cuộc đấu tranh chính trị, hơn nữa còn
