MƯU TRÍ THỜI TẦN HÁN - DƯƠNG NHẠN SINH - BẠO THÚC DIỄM - Trang 214

vẫn chưa đạt được mục đích. Cuối cùng thì ông nghĩ đến chuyện thay đổi,
cải cách thể chế.
Biện pháp cuối cùng thì cũng phải được tìm ra. Đó là ngoài chế độ "tam
công", "cửu khanh" trong quan chế trung ương giống như đời Tần ra, ông
cho thiết lập thêm cái gọi là "nội triều”. "Nội triển có thể nói là tương phản
so với "ngoại triều . Khi "nội triều” được lập nên thì các trọng thần như
"tam công" liền biến thành "ngoại triều”. Như vậy thì quyền lực của tam
công vẫn thuộc về ngoại triều (đặc biệt là thừa tướng) bị giảm đi rất nhiều,
còn nội triều là tổ chức gồm những người thân tín của nhà vua nên dễ dàng
thực hiện những ý tưởng của vua. "Nội triều” hay còn gọi là "trung triều”
có chức vụ cao nhất là: Thượng thư lệnh. Vốn chức Thượng thư lệnh là
người quản lý tài chính của hoàng thất, một chức quan thuộc hạ. Thế nhưng
sau khi lập nên "nội triều” thì Thượng thư lệnh lại trở thành chức quan có
quyền lực nhất, hơn cả Thừa tướng. Ngược lại Thừa tướng chỉ còn là một
danh hư, như chiếc bình hoa dùng để trưng bày. Nội triều lại chọn lựa một
loạt các quan lại. Bọn họ đều là những viên quan chức thấp, thế lực yếu
nhưng quan trọng là được hoàng đế tin tưởng. Chức càng thấp càng dễ
khống chế, thế lực yếu dễ sai bảo, hành sự. Ví dụ các bậc văn sĩ tài đức
được chọn làm quan thị lang bên hoàng thượng, sau đó thăng chức làm thị
trung, thường thị... Bọn họ có quyền ra vào cung tự do, chịu sự lãnh đạo
của Thượng thư lệnh. Như vậy, hình thành nên một nhóm người quán triệt
và thực thi các ý tưởng của hoàng đế.
Ở các địa phương, nhằm khống chế quan địa phương cũng như đảm bảo sự
thông suốt trong việc thực thi các ý đồ của mình, Hán Vũ Đế cho chia cả
nước thành 13 khu Lâm sát, lấy "châu” làm đơn vị. Mỗi châu có một "Thứ
sử". "Thứ sử" không phải là một cấp cơ cấu hành chính mà là bộ phận
chuyên tiến hành việc giám sát. Việc chính của họ là theo dõi, giám sát các
quan địa phương, các tướng chư hầu, các cường hào đại tộc. Nếu phát hiện
bọn họ có hành vi mờ ám thì lập tức cho điều tra và xử phạt nghiêm khắc.
Thông qua tổ chức này Hán Vũ Đế hoàn toàn có thể nắm vững cường
quyền. Nó giúp ông cùng lúc đạt được nhiều mục đích. Thứ nhất làm suy
giảm quyền lực của các tổ chức quan lại hành chính địa phương và trung